39
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2OOI-XXVII-4
het Noorden op Texel K. Willem Leopold polder (indijking van 1892, F.E.L. Veeren; Lith. v. P.J. Mulder, Leiden. Schaai
her voormalig Zwin). Afdeeling Nederland. Schaai 1:50.000. 1:25.000. Leiden: Firma E.J. Brill, [1893]. 1 kaart, steendruk in
[Amsterdam/Utrecht: C.L. Brinkman/J.L. Beijers, 1882] (gedrukt kleur; 21 x 19,5 cm.
bij A. Beck s Hage). 10 krtn. op 1 bl., steendruk; 29,5 x 53 cm. 26. S.J. Fockema Andreae, Geschiedenis der kartografie van Nederland
13. Kaart van het IJ in 1865 vöör den aanleg van het Noordzeekanaal, van den Romeinschen tijd tot het midden der ipde eeuw, met me-
geteekend door L. Koot naar aanwijzing van J.W. Welcker. Am- dew. van B. van 't Hoff. 's-Gravenhage, 1947. Ter verdediging
sterdam/Utrecht: C.L. Brinkman J.L. Beijers, [1882]. 1 kaart, moet wel worden aangevoerd dat uit bewaard gebleven corres-
steendruk in kleur; 30,5 x 63,5 cm. pondentie tussen de beide samenstellers blijkt dat zij oorspronke-
14. Kaart van het Noordzeekanaal en de IJpolders en van de nieuwe lijk van plan waren om hun cesuur veel later in de tijd te leggen,
havenwerken te Amsterdam, geteekend door L. Koot naar aan- maar dat zij door gebrek aan materiaal gedwongen waren om de
wijzing van J.W. Welcker. Amsterdam/Utrecht: C.L. Brinkman grens rond 1850 te leggen.
en J.L. Beijers, [1882]. 1 kaart, steendruk in kleur; 30,5 x 63,5 cm. 27. C. Koeman, Handleiding voor de Studie van de topografische kaar-
15. Vgl. Paul van den Brink. 'In een opslag van het 00g: de Hollandse ten van Nederland 1/50-1850. Groningen, 1963; D. de Vries, Offi-
rivierkartografie en waterstaatszorg in opkomst, 1725-1754. Alphen cial cartography in the Netherlands, In: Cicle de Conferences sohre
aan den Rijn, 1998. pp. 50-65. Historia de la Cartografia: La Cartografia dels Palsos: 4rt curs. Bar-
16. [Kaart van] de Nieuwen Waterweg van Rotterdam in 1878. J. celona, 1994. pp. 19-69; Vgl. 00k M. Donkersloot-De Vrij, De
Kuyper F. de Bas. Schaai 1:50.000. Amsterdam/Utrecht: Uit- Vechtstreek oude kaarten en de geschiedenis van het landschap.
gegeven door C.L. Brinkman J.L. Beijers, [1880] (Lithographie Weesp, 1985.
Hoffmeister te 's Hage). I kaart; steendruk in kleur; 48 x 70 cm.
17. [Kaart van] Rotterdam en de Nieuwe Maas in 1853, door J. Kuy
per F. de Bas. Schaai 1:50.000. Amsterdam/Utrecht: Uitgege- Summary
ven door C.L. Brinkman J.L. Beijers, [1880] (Lithographie
Hoffmeister te s Hage). 1 kaart; steendruk in kleur; 48 x 70 cm. P. van den Brink The section 'The Netherlands' of the Royal
18. [Kaart van de] Waterwegen in Nederland, door J. Kuyper F. Netherlands GeographicalSociety, 1876-1910
de Bas; G.F. Kierdorff. Lith. - Maatstaf 1:600.000. Amsterdam/
Utrecht: Uitgegeven door C.L. Brinkman J.L. Beijers, [1880] Keywords: historic cartography, map use, survey
(Steendr. v. M.H. Blommers Annastraat 20 's Hage). 1 kaart:
steendruk in kleur 53,5 x 51 cm. This article concerns the cartographic programme of the section
19. [Kaart van de provincie] Utrecht [met aanduiding van de bodem- 'The Netherlands' of the Royal Netherlands Geographical Society.
soorten], [J. Kuyper]; Tresling Co. Hof Lith. Amst. Schaai In general, the Society concentrated its ejforts on the geographic
1:350.000. Amst.: Uitgegeven bij C.F. Stemler, 1874. 1 kaart, and cartographic description of the Dutch colonial possessions.
steendruk in kleur; 14 x 18 cm, en [Kaart van de provincie] The section 'The Netherlands', on the other band, laid the basis
Utrecht [met aanduiding van de soorten bebouwing], [J. Kuy- for the study of the regional geography of the home country.
per]; Tresling Co. Hof Lith. Amst. Schaai 1:350.000. Amst.: Cartography played an essential role: maps were considered to be
Uitgegeven bij C.F. Stemler, 1874. 1 kaart, steendruk in kleur; the ideal instrument for conveying up-to-date topographic
14 x 18 cm. Information for education and scientific study. The significance of
20. Kaart van Nederland: toeneming en afneming der bevolking in maps was further strengthened by experimentation with new
het twintigjarig tijdvak van 1860-1880, bewerkt door J. Kuyper. methods of representing social andphysicalgeographicalprocesses.
Maatstaf 1:600.000. Amsterdam/Utrecht: C.L. Brinkman; J.L. In the opinion of the author, the section 'The Netherlands' played
Beijers, 1885. 1 kaart, steendruk in kleur; 53 x 47 cm. a leading role in the development of the regional cartography of
21. ra Utrecht, Archief knag inv.no. 3, Notulen Volledig Bestuur the country from the third quarter of the I9th Century.
11 juli en 26 September 1885.
22. Nederland dichtheid der bevolking van elke gemeente naar de ze-
vende Volkstelling (Ult.o december 1889, bewerkt door J. Kuy- Resume
per; Lith. J. Smulders Co., 's-Gravenhage. Schaai 1:40.000.
[S.I.: s.n., 1892]. 1 kaart, steendruk in kleur; 88 x 71 cm. P. van den Brink Le departement 'Pays-Bas' de la Societe
23. Nederland dichtheid der bevolking naar de officieele volkstelling, Royale Neerlandaise de Geographie (KNAG)
[J. Kuyper]; Lith. van Mulder, Leiden. Schaai 1:500.000. Leiden:
Boekhandel en drukkerij voorheen E.J. Brill, [1898]. 1 kaart, Mots-cles: cartographie historique, utilisation de cartes, etude
steendruk in kleur; 57 x 45 cm. Vgl. W. Steigenga, Enkele aante-
keningen betreffende bevolkingsdichtheidskaarten naar aanlei- L article traite du programme de travail cartographique du
ding van een zeventig jaar oude kaart van J. Kuyper. In: tag 2e departement 'Pays-Bas' de la KNAG. Contrairement celle-ci,
Serie 80 (1963), pp. 144-157. concentree presque exclusivement la couverture geographique et
24. Vgl. hiertoe vooral: J. Lorie, Overzicht van hetgeen er in ons land cartographique des colonies neerlandaises, ledit departement avait
nog te doen vait °P geologisch gebied, met inbegrip van de ver- cree la base de la geographie regionale des Pays-Bas oü les cartes
vaardiging eener nieuwe geologische kaart. In: tag 2e Serie, deel ont joue un role essentiel: en effet, elles ont ete considerees par le
8 (1891); en A.A. Beekman, Rapport omtrent de wenschelijkheid departement comme l'instrument le plus approprie en vue de
van de vervaariging eener hoogte-kaart van Nederland. In: tag transmettre les connaissances topographiques actuelles
2e Serie, deel 8 (1891). l'enseignement et au monde scientifique.
25. Vgl. F.E.L. Veeren, Plannen voor een wetenschappelijk grondwa-
teronderzoek in Nederland. In: tag 2e Serie, 8 (1891), pp. 549- Ce role important a encore ete renforcepar les nouvelles fiormes de
574; Idem, Tweede rapport over een grondwater-onderzoek bin- visualisation en matiere de geographie physique et humaine. Selon
nen de gemeente Winterswijk. In: tag 2e Serie, 10 (1893), l'auteur, le departement 'Pays-Bas'y avait joue un role depionier
pp. 1051-1075, 1129-1158. Hierbij een kaart: Gemeente Winters- dans le developpement de la geographie regionale des Pays-Bas
wijk Stroomkaart van het grondwater voor 9 en 10 november partir de 1876.
