KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2002-XXVIII-2
Wens tot vernieuwing
Sinds het ontstaan van de routekaarten is er relatief weinig ver-
anderd aan de inhoud en vormgeving van de kaarten. Bij de
opzet werd gekozen voor een erg eenvoudige vormgeving, met
duidelijke, contrastrijke Symbolen en duidelijk leesbare tek-
sten. Deze vormgeving is gedurende de 26-jarige historie van
de routekaarten grotendeels hetzelfde gebleven, 00k al omdat
er nauwelijks ontevreden geluiden vanuit de gebruikers kwa-
men. Ondanks de tevredenheid van de kaartgebruikers ont-
stond de behoefte om de kaart te moderniseren en aan te pas
sen aan de eisen en mogelijkheden van deze tijd, om het kaart-
beeld aantrekkelijker en prettiger leesbaar te maken. Overigens
zonder de sterkere punten van de oude vormgeving teniet te
doen.
Wat de inhoud betreft is er, behalve de actualisatie van de aan-
wezige informatie en de toevoeging van de wintersportinfor-
matie in 1995, 00k niet veel veranderd. Wel is het zo dat met
de jaren de indruk groeide dat de inhoud van de kaarten in de
loop van de tijd steeds meer vervuild was geraakt door het toe-
voegen van teveel informatie die het eigenlijke doel van de
routekaarten teniet deed. Het leek daarom verstandig de kaar
ten eens goed tegen het licht te houden en waar nodig inhou-
delijk te 'schonen'.
Bij het bepalen van de aard van de gewenste vernieuwing was
het van belang om nog eens helder en duidelijk het doel en de
gebruikstaken van de routekaarten te definieren. Vanuit een
duidelijke omschrijving van dat doel is kritisch gekeken naar
de mogelijke wensen van de gebruiker en zijn op basis van die
vermeende wensen de vernieuwde inhoudelijke en vormge-
vingseisen aan de kaart opgesteld.
Doel van de routekaarten is het plannen van de snelste, kortste
en mooiste routes naar de populairste vakantiegebieden binnen
Europa. Het is daarbij uitdrukkelijk niet de bedoeling om een
wegenkaart te bieden, omdat juist de vereenvoudiging van het
wegenpatroon, het maken van een selectie daaruit, de kracht
van de routekaarten is en ze meer geschikt maakt voor het plan
nen van een route dan een gewone wegenkaart. Deze omschrij
ving van het doel van de routekaarten leidt tot een aantal in
houdelijke en vormgevingseisen die verderop aan bod komen.
Inhoud
Wegenselectie
In de loop van de 26 jaar dat de routekaarten oude stijl hebben
bestaan, werd er telkens meer informatie, met name steeds
meer wegen, opgenomen. Gebruikers van de kaart vonden op
hun reizen steeds opnieuw afsnij dingen en mooie routes waar-
van ze van mening waren dat die toch zeker op de routekaar
ten zouden moeten worden opgenomen en meldden deze be-
vindingen enthousiast aan de anwb. Uiteraard zijn niet al deze
verzoeken in de loop van de jaren gehonoreerd, maar uiteinde-
lijk is er op deze manier toch een groot aantal wegen bijgeko-
men. Het doel van de kaart, het thuis kiezen van een snelle,
dan wel mooie route naar een bestemmingsgebied, kwam
langzamerhand in het gedrang. De kaarten neigden meer en
meer naar een wegenkaart. Hiermee werd juist de kracht van
de routekaarten, het bieden van een overzicht van vereenvou-
digde routes, van hoofdwegen in een soort vereenvoudigde we
genkaart, teniet gedaan. Besloten werd om de selectie van we
gen grondig te herzien.
Allereerst is geprobeerd duidelijke uitgangspunten te formule-
ren op basis waarvan besloten kon worden welke wegen wel en
niet opgenomen zouden moeten worden.
Zoals gezegd is het doel van de routekaarten het plannen van
de snelste, kortste en mooiste routes naar de populairste va
kantiegebieden binnen Europa. Het bieden van hoofdroutes
naar vakantiebestemmingen betekent dat er een onderscheid
gemaakt kan worden tussen bestemmingsgebieden en doorreis-
gebieden. Doorreisgebieden zijn dan gebieden die niet als de
meest populaire vakantiegebieden te boek staan en waar de
meeste toeristen doorgaans alleen doorheen reizen. Bestem
mingsgebieden zijn de populaire toerisrische vakantiegebieden.
Doorreisgebieden
Omdat de meeste toeristen de doorreisgebieden alleen door-
kruisen op weg naar hun eigenlijke bestemming, zullen ze in
die gebieden genoeg hebben aan een structuur van de belang-
rijkste hoofdwegen. Om de gebruiker niet compleet bij de
hand te nemen, maar toch enige vrijheid te laten, is in de
doorreisgebieden wel de complete structuur van hoofdwegen
aangegeven (in tegenstelling tot de eerdere routekaarten waar-
bij bijvoorbeeld veel oost-west verbindingen in Frankrijk niet
opgenomen waren omdat men werd geacht vooral noord-zuid
te reizen). Gekozen is voor de categorieen 'autosnelweg', 'vier-
baans hoofdweg met gescheiden rijbanen' en 'doorgaande
hoofdweg van internationaal en nationaal belang'.
Bestemmingsgebieden
In de bestemmingsgebieden zal de gebruiker mogelijk behoef
te hebben aan een grotere dichtheid van wegen (ten opzichte
van de doorreisgebieden), omdat men voor alle potentiele be-
stemmingen in het gebied wil kunnen zien via welke wegen
men daar (ongeveer) kan komen. Ten opzichte van de door
reisgebieden is in de bestemmingsgebieden minimaal een ex
tra wegcategorie onderscheiden, de categorie 'regionale ver-
bindingsweg'
De bestemmingsgebieden hebben daardoor meer (maar niet ge-
heel) het karakter van een normale wegenkaart gekregen.
Wegenclassificatie
In de oude routekaarten waren drie categorieen wegen onder
scheiden: de autosnelwegen, de hoofdwegen met gescheiden
rijbanen en de 'verbindingswegen'. Onder de noemer van de
laatste categorie vielen zeer uiteenlopende soorten wegen, van
(inter)nationale hoofdroutes tot regionale verbindingswegen.
Wanneer je je route deels buiten de snelwegen om zou willen
plannen, dan was op de oude routekaarten volstrekt onduide-
lijk over wat voor soort weg je reed. Er vanuit gaande dat de
gebruiker graag wil weten of hij zijn route over een drukke
'route nationale' of over een rüstiger weg plant, is ervoor geko
zen de oude categorie 'verbindingswegen' onder te gaan verde-
len. De onderverdeling is uiteindelijk gemaakt in drie catego
rieen: 'hoofdwegen', 'regionale verbindingswegen' en (soms)
lokale verbindingswegen. De laatste twee categorieen komen
in de nieuwe kaarten met name in, en in de buurt van, be
stemmingsgebieden voor (zie figuur 1).
Een extra toevoeging die eigenlijk bovenop de bestaande clas-
sificatie komt, is de aanduiding van aanbevolen routes. Deze
aanbevolen routes zijn de meest voor de hand liggende routes,
de snelste, eenvoudigste en kortste routes naar de vakantiege
bieden. Op deze manier wordt uit de klasse van hoofdwegen
een extra selectie gemaakt, zodat in een oogopslag de structuur
van de allerbelangrijkste hoofdroutes duidelijk wordt.
34
