KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
sehe atlas bestaan meer mogelijkheden. Een bekend voorbeeld
is de Microsoft's Encarta wereldatlas die op cd-rom wordt uitge-
bracht. Navigatiemogelijkheden zijn hier groot, terwijl ook de
links naar andere presentatievormen zoals foto's, videobeeiden
en grafieken mogelijk zijn. Op een cd-rom is het mogelijk om
veel van de voordelen van de webkaart al in praktijk te brengen,
men is alleen beperkt tot de informade op de cd-rom doordat
een verbinding naar het internet ontbreekt. De Encarta-atlas
laat overigens wel verbindingen toe wanneer men on-line is. De
Encarta Wereldatlas laat ook al een aantal eigenschappen zien
die ook de webgebruiker in potentie ter beschikking staan. Men
kan zelf de kaart samenstellen door in een legenda lagen uit of
aan te zetten, het is mogelijk in de kaart afstanden en oppervlak-
ten te meten, op het kaartbeeld in en uit te zoomen en te pan-
nen. Een belangrijke atlaseigenschap, het vergelijken in ruimte,
naar onderwerp of in de tijd, is niet echt goed mogelijk.
2001-XXV111-3
Conclusie
Natuurlijk blijven er nog vele vragen over. Bijvoorbeeld, hoe is
de combinatie van gegevens uit verschillende bronnen met een
verschillende nauwkeurigheid en schaal goed te regelen? En
welke karteringsfunctionaliteit moet aan welk type gebruiker
worden aangeboden? Maar ook, hoe speien we in op de mo-
biele behoeften? Duidelijk is wel dat het Web het medium is
om vandaag de dag ruimtelijke informatie te verspreiden en te
verkrijgen. De mogelijkheid bestaat om, wanneer goed georga-
niseerd, zeer recente informatie aan te bieden en te verkrijgen
en er zijn nieuwe uitdagende interactieve karteringsmethoden
beschikbaar voor nagenoeg iedereen. Uiteindelijk resteren er
ook vragen over de bruikbaarheid en efficientie van deze nieu
we mogelijkheden.
Het web biedt echter nog een aantal voordelen die goed tot
hun recht komen als we de rollen van de kaart op het web nog
eens op een rij zetten. Natuurlijk kan de kaart funetioneren
zoals het een kaart betaamt, als visuele representatie van ruim
telijke gegevens met als doel inzicht te verschaffen in ruimtelij
ke patronen en relaties. Extra interactieve mogelijkheden met
links naar andere achterliggende informatie zoals hiervoor al
omschreven behoren er natuurlijk op het web als vanzelfspre-
kend bij. Daarnaast kan de kaart funetioneren als een soort in-
terface naar andere informatie in Cyberspace. Klikken op de
kaart brengt de surfer naar andere webpagina's die zelf weer
kaarten of andere relevante informatie kunnen bevatten. De
meest boeiende rol die de kaart kan speien op het web is on-
derdeel zijn van een geografische zoekmachine die opgenomen
is in een geodata infrastruetuur. De gebruiker kan bijvoor
beeld naast een onderwerp (veeteelt) en een tijdsperiode (tus-
sen 1958 en 1999) op een kaart ook een geografisch gebied aan-
duiden waarbinnen de zoekoperatie moet worden uitgevoerd.
Afhankelijk van het doel van de atlas komen de hierboven ge-
noemde eigenschappen al dan niet goed van pas. Voor school-
atlassen kan men denken aan links naar andere (actuele) on-
derwerpen of aan een link met een handatlas zoals via de site
van de Bosatlas gebeurt [url 7]. Hier kan de leerling plaatsen
en andere geografische objecten opzoeken die niet in de rela-
tief 'lege' Bosatlaskaarten voorkomen. Wegenatlassen hebben
als vanzelfsprekend route planningcapaciteiten [url 8], In het
voorbeeld van Michelin is ook de bekende rode hotelgids aan
de kaart gekoppeld. In thematische atlassen kan men doorklik-
ken naar gerelateerde onderwerpen of zijn bij het afgebeelde
onderwerp tekst en uitleg beschikbaar, zoals bij de Zorgatlas
[url 9]. Met name de rol van de nationale atlas op het web is
een zeer interessante [url 10]. Dergelijke atlassen presenteren
een gedetailleerd beeld van de lysische en sociale aspecten van
een land. Omdat vrijwel iedereen weet hoe een atlas werkt,
kan een nationale atlas die is opgenomen in een nationale geo
data infrastruetuur direct of als metafoor als toegang dienen
tot die geodata infrastruetuur zoals al eens eerder in het
Kartografisch Tijdschrift is betoogd [Kraak et al., 2001]. Een
dergelijke constructie is gunstig voor alle partijen, immers via
de atlas ontstaat een heldere toegang tot de gegevens die aan
geboden en toegankelijk zijn via de infrastruetuur, terwijl de
atlas ten alle tijden bijgehouden kaartmateriaal kan presente-
ren, doordat de gegevens direct bij de aanbieder vandaan ko
men.
Literatuur
Kraak, M.J. A. Brown (2000), Web Cartography
developments andprospects. London: Taylor Francis, 213 pp.
Kraak, M.J. F.J. Ormeling (2002), Cartography, the
Visualization ofgeospatial Data. London: Longman.
Kraak, M.J., F.J. Ormeling J. Smits (2001), De nationale
atlas als organisatiemedium voor de toegang tot geo-infor-
matie. Kartografisch Tijdschrift xxvi.2001.2, pp. 42-47.
URL's
URL i knmi: http:llwww.knmi.nlJ
url 2 Meteo-Consult: http://www. meteoconsult. nllmeteol
index.phtml
url 3 anwb: http://www.anwb.nl
url 4 Koninklijke Bibliotheek: http://www.konbib.nl
url 5 Oddens Bookmarks: http://oddens.geog.uu.nl/index.html
url 6 Web maps: http://kartoweb.itc.nl/webcartography/
webmaps/Classification, htm
url 7 Bosatlas: http://www.bosatlas.nl
url 8 Michelin: http://www.viamichelin.com
url 9 Zorgatlas: http://www.zorgatlas.nl/
url 10 Nationale Atlas Canada: http://atlas.gc.ca/site/english/
index.html
Summary
M.J. Kraak Cartography and the WWW, illustrated by the
atlas
Keywords: World Wide Web, web atlas, national atlas
Nowadays the World Wide Web is the medium to disseminate
geospatial data and maps. It is especially useful for time-sensitive
data such as weather and trajfic data. The web offers interesting
new opportunity for map design. For the map designer new
techniques can be applied such as blur, transparency and shadow,
while for the user keywords are interaction and dynamics. The
possibilities of the web can be illustrated via the atlases found on
the web, especially to Option to link additional information to the
map and the incorporation of the map in the geospatial data
infrastrueture offer challenges.
9
