Ook een probleem is dat sommige Websites niet regelmatig
worden bijgehouden, waardoor gebruikers hun vertrouwen in
deze sites verliezen. En wat misschien zelfs nog belangrijker is,
is dat er in de praktijk toch nog wel aanzienlijke beperkingen
zijn met betrekking tot de toegankelijkheid. Deze beperkingen
kunnen worden opgesomd onder de volgende kopjes:
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
ben van het aantal kaarten dat daadwerkelijk wordt geprodu-
ceerd en gebruikt. In kwantitatieve zin is het web nu het belang-
rijkste medium geworden voor de verspreiding van kaarten.
In de vorige paragraaf werden schattingen gepresenteerd van
het totale aantal internetgebruikers. Er worden ook veel data
verzameld over de aantallen 'hits' op Websites, want deze data
worden gebruikt om adverteerders aan te trekken of om te be
palen hoeveel een Website in rekening kan brengen voor adver-
tenties. Het enige probleem is dat deze data niet makkelijk te
verkrijgen zijn, vanwege de concurrentie tussen commerciele
Websites en omdat die data nu een economisch goed geworden
zijn en worden verhandeld door afzonderlijke en onafhankelij-
ke firma's [Peterson, 1999]. Tegelijkertijd zijn er echter ook
veel sites met webkaarten die niet adverteren en niet bijhou-
den hoeveel mensen hun site bezoeken of hun webkaarten ge-
bruiken [Peterson, 1997].
Jupiter Media Metrix maakt al enkele jaren ranglijsten op van
de meest bezochte Websites in de Verenigde Staten en in de
wereld als geheel [url 18]. De ranglijsten tonen het werkelijke
aantal gebruikers die een Website minstens een keer in een be-
paalde maand hebben bezocht, waarbij elke unieke bezoeker
maar een keer wordt meegeteld (ook al heeft die de site vaker
dan een keer per maand bezocht). Op de ranglijsten stonden
de zoekmachines, startpagina's en de sites van Microsoft en
Amazon natuurlijk altijd bovenaan. Een probleem van de
tegenwoordige ranglijsten is dat alle sites van een eigenaar nu
bij elkaar worden genomen. Daarom komt de site van Map-
Quest [url 19], de tot nu toe altijd hoogst geplaatste specifieke
site met webkaarten, die nu eigendom is geworden van America
Online (aol Time Warner), niet meer afzonderlijk voor in de
Top 50. Volgens een medewerkster van AOL [Lenz-Brockman,
2002] kreeg de site van MapQuest in maart 2002 echter maar
liefst bezoek van meer dan 18 miljoen unieke gebruikers. De
site zou daarmee op ongeveer plaats 17 van de ranglijst komen
(vergeleken met plaats 49 in november 1999 met 3.754.000
unieke gebruikers).
Ranglijsten als deze geven echter geen goede indicatie van het
totale aantal webkaartgebruikers en ook niet van het totale
aantal webkaarten dat in werkelijkheid wordt opgehaald, gege-
nereerd of gedownloaded. Kaarten zijn bijvoorbeeld ook een
belangrijk middel voor de verspreiding van informatie op sites
als The Weather Channel [url 20], die ook altijd hoog in de
Top 50 van de meest bezochte Websites Staat. We weten echter
niet hoeveel van deze gebruikers werkelijk kaarten gebruikten
om informatie te verkrijgen over het weer, hoe vaak ze terug-
kwamen naar de site, hoeveel kaarten ze elke keer gebruikten
en ook niet hoe doelmatig de kaarten waren bij het verstrek-
ken van de gevraagde informatie. Het schatten van het absolu
te totale aantal webkaarten dat wordt geproduceerd en ge
bruikt is daarom zeer moeilijk. Er zijn echter data over het ge-
bruik beschikbaar voor sommige specifieke Websites. En deze
data zijn soms erg indrukwekkend.
MapQuest [url 19] wordt bijvoorbeeld inderdaad al jaren ge-
noemd als 's werelds nummer 1 van de sites met webkaarten,
of, zoals Crampton [1998] het Steide: de grootste kaartenmaker
in de geschiedenis. Volgens een werkneemster van MapQuest
[Gebb, 1999] werden er in november 1999 75,4 miljoen kaar
ten gegenereerd op de site van MapQuest. Dit waren toen al
2,5 miljoen kaarten per dag of gemiddeld 1750 kaarten per mi-
nuut (en tijdens piekuren natuurlijk veel meer). In november
1999 waren er 16,6 miljoen gebruikssessies op de MapQuest
site. En dit betekent dat er, gemiddeld, zo'n 4,5 kaart werd ge
genereerd in een gebruikssessie (n.b. Er is hierbij natuurlijk al
sprake van een nieuwe kaart na bijvoorbeeld elke 'pan- of
'zoom'-actie).
2002-XXV111-3
In het voorjaar van 2001 werden er op MapQuest.com al 10
miljoen kaarten per dag gegenereerd [Peterson, 2001a]Dat is
een verviervoudiging in anderhalf jaar tijd. Daarnaast verkoopt
MapQuest kaartproductiefunctionaliteit aan andere sites, zoals
Yahoo.com, waarop ook nog eens 10 miljoen kaarten per dag
werden gegenereerd. Dan hebben we het dus over maar liefst
20 miljoen MapQuest kaarten per dag!
MapQuest is inderdaad een zeer populaire site, die verschillen-
de functionaliteiten biedt en een heleboel nuttige geografische
informatie. Maar de snelheid en het gemak van het ophalen
van informatie gaan misschien ten koste van de kwaliteit van
het kartografisch ontwerp. Als gevolg daarvan mögen we twij-
fels hebben bij de effectiviteit van de informatie-overdracht.
Webkaartontwerpen die beter zijn aangepast aan de behoeften
en kenmerken van hun gebruikers kunnen misschien leiden
tot nog hogere gebruikscijfers, en een Stimulans zijn voor een
toename van de algehele populariteit van kaarten als over-
brengers van geografische informatie via het web.
Op basis van gegevens over geselecteerde voorbeeld sites als
deze, schat Peterson [2001b] dat er wereldwijd bij benadering
in totaal 200 miljoen webkaarten per dag worden gegenereerd
en gebruikt. Dit is een twintigvoudige toename van de schat-
ting die hij in 1997 maakte. En daarmee groeit het gebruik van
webkaarten nog veel sterker dan de exponentiele toename van
het totale aantal internetgebruikers.
Problemen en beperkingen
Voor de gebruikers hebben sommige beperkingen van web
kaarten niet direct betrekking op het www, maar zijn ze het
gevolg van het feit dat we met het Computer medium te ma-
ken hebben (in vergelijking met de traditionele papieren kaar
ten): beperkte draagbaarheid, moeilijkheden bij het hanteren
van de kaart (vouwen, draaien, en er op tekenen of meten) en
de kleinere afmetingen van het kaartbeeld, die nadelig zijn
voor het verkrijgen van een overzicht. Bovendien beperken de
resoluties van scherm en kleuren doorgaans de hoeveelheid de-
tails op de computerkaart. In deze opzichten hebben papieren
media, zoals atlassen, zo nog steeds hun voordelen.
Een ander probleem is dat de makers van webkaarten niet de
volledige controle hebben over de uiteindelijke verschijnings-
vorm. Hoewel ze worden opgeslagen in platform-onafhankelij-
ke formaten (bijvoorbeeld gif, jpeg of pdf), zien ze er niet al
tijd hetzelfde uit voor elke gebruiker. De effecten van de
kartografische ontwerpen kunnen in grote mate verschillen, af-
hankelijk van de toegepaste uitvoerconfiguraties. Zelfs als we
alleen maar kijken naar pc's (en bijvoorbeeld niet naar internet
via de tv), dan zullen er verschillen zijn in de gebruikte brow-
sers en besturingssystemen (die bijvoorbeeld op andere manie-
ren omgaan met kleuren) en in de kwaliteit (bijvoorbeeld de
resolutie) van de grafische kaarten en de beeldschermen (bij
voorbeeld lcd of crt met verschillende afmetingen). Boven
dien kunnen de gebruikers hun beeld voor wat betreft resolu
tie, contrast, helderheid en kleurbalans aanpassen aan hun per-
soonlijke voorkeuren.
zoeken, vinden en selecteren van webkaarten en geografische
gegevens
taal
18
