KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
200I-XXVIII-3
Resume
Summary
C.P.J.M. van Elzakker Use and users ofmaps on the Web
Keywords: map use, web cartography, research
Accessibility and actuality are presented here as the real benefits of
the www medium for the dissemination of geospatial information
through maps. In addition, the Web allows dijferent modes of
using web maps that address different map use goals. An
argument is made that a great deal of web map use research will
be required to develop more effective cartographic tools to better
serve the needs of the users. Part of this research will have to be
directed towards the characteristics of the web map users and the
nature of their questions. Currently, we are witnessing a
significant diversification of the user profile combined with an
exponential growth of the total number of Internet users
worldwide. The global distribution of the Internet is still very
uneven, but there are now signs that the geographical anomalies
will be somewhat reduced in the years to come. There are a
number of other problems and limitations with which users are
confronted in their use ofmaps on the web. However, the Web
already is the major medium for the dissemination of maps and it
hos a great potential for further growth. But, this growth will
have to be accompanied by cartographic research.
C.P.J.M. van Elzakker Utilisation et utilisateurs de cartes sur le
Reseau
Mots-cles: utilisation des cartes, cartographie du web, recher-
che
Pour la diffusion des informations geographiques sous forme de
cartes l'utilisation du Reseau presente des avantages reels,
notamment quant l'accessibilite et l'actualite. Aussi il permet
d'adapter les moyens de dijfiision aux differents objectifs
d'utilisation cartographique. L 'argument qu 'avance l'auteur qu 'il
faut pousse plus en avant les recherches en la matiere, afin de
pouvoir developper les moyens plus efßcaces pour mieux servir les
utilisateurs, en precisant leurs caracteristiques et en pre pondant
aux questions qu 'ils posent.
Actuellement nous sommes enprebeux d'une diversification
significative du profil des utilisateurs, allant de pair avec
l'explosion exponentielle, Techelle mondial, du nombre
d'utilisateurs d'Internet. La repartition en est encore tres peu
equilibree, mais ily a des signes laissantprevoir, dans les annees
venir, la reduction des anomalies geographiques. Par ailleurs, les
utilisateurs de cartes sur le Reseau sont confrontes d 'autres
problemes et contraintes. Toutefois, le Reseau est dejä un moyen
majeur pour la diffusion des cartes, avec un potentiel important
de developpement lequel doit etre epaule par des recherches en
matiere cartographique.
Tentoonstelling Kaarten van Amsterdam 1866-2000
Van 4 Oktober tot en met I december 2002 organiseert het
Gemeentearchief Amsterdam de tentoonstelling Kaarten van Am
sterdam 1866-2000. Het project kent naast de presentatie van
honderd belangrijkste kaarten van Amsterdam nog vier onderde-
len: een catalogus, een educatief programma waarin een uitbrei-
ding met kaarten op de site www.bronnenuitamsterdam.nl. een pre
sentatie tijdens de Wetenschapsweek op 19 Oktober en tijdens
de Museumnacht van 2 november. Het doel van de tentoonstel
ling is te laten zien wat er op het gebied van de Amsterdamse
kartografie is verzameld en toegankelijk gemaakt.
Het Gemeentearchief Amsterdam bezit een enorme collectie van
meer dan 20.000 kaarten, waarvan de topstukken nu zijn gecon-
serveerd, gerestaureerd en digitaal toegankelijk gemaakt. AI die
kaarten zijn gemaakt met een bepaald doel: overzicht en beheer
van vastgoed: huizen, bedrijven, gemeenschapsvoorzieningen; in-
zicht in handel en nijverheid, in verkeerscirculatie; voor stads-
planning, voor sociologische doeleinden enz.
Prachtige kaarten in kleur verteilen de geschiedenis van de vele
stadsuitbreidingen, laten plannen zien die het hebben gehaald en
vaak nog mooiere ontwerpen die jammerlijk zijn gesneuveld.
Hoogtepunt is de grote manuscriptkaart van de stadsingenieur
J.G. van Niftrik over de uitbreiding van de stad (1866). Andere be-
kende weergaven van Amsterdam in kaart die aan de orde komen
zijn: de kaart van Kalff 1875), de kaart van Scheltema 1900), het
uitbreidingsplan van Van Eesteren 1935), de 11000-serie van Pu-
blieke Werken (vanaf 1909) en de Arcamkaart 1995).
De afmetingen van sommige kaarten zijn indrukwekkend. Ze zijn
prachtig, gedetailleerd en enkele zijn 'in opstand' getekend. Ook
de thema's van de kaarten zijn verrassend: toeristische kaarten,
kaarten waarop besmettingshaarden van de cholera en later de
rioleringstelsels staan afgebeeld, kaarten over luchtbescherming
enz. Immers kaarten zijn een weergave van de werkelijkheid.
Een speciale 'live' kaart van Amsterdam komt tot stand in het
project Amsterdam Real Time, dagboek in Sporen van kunstenaars
Esther Polak en Jeroen Kee in samenwerking met Waag Society.
Op de tentoonstelling kunt u zien hoe inwoners van Amsterdam
met een GPS (Global Positioning System) apparaatje op zak, hun
eigen spoor door de stad trekken (zie bericht op p. 32).
Bij de tentoonstelling verschijnt de catalogus Kaarten van Amster
dam 1866-2000 met vele honderden kaartbladen. Het rijk geillus-
treerde boek is geschreven door Marc Hameleers, historisch
kartograaf van het Gemeentearchief. Het boek bevat een inlei-
ding, een overzicht van de collectie en een bibliografie. Dit boek,
uitgegeven door Uitgeverij Thoth, kost 59,- en is in de Stads-
boekwinkel in het Gemeentearchief en in de boekhandel ver-
krijgbaar.
Op de internetsite van het Gemeentearchief www.gemeente
archief.amsterdam.nl) is een keuze te zien uit de tentoongestelde
kaarten. Een aantal is via e-mail te bestellen. Bovendien wordt in
samenwerking met Geo-Informatie de digitale kaart van Amster
dam getoond.
De tentoonstelling en publicatie zijn mede mogelijk gemaakt
door de gemeente Amsterdam, Geo-Informatie en de Stichting
Vrienden van het Amsterdamse Gemeentearchief.
De expositie wordt gehouden in het Asschergebouw aan de Tol-
straat 129 dat deel uitmaakt van het huidige archiefcomplex aan
de Amsteldijk.
21
