1 J
29
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2002-XXV1II-3
snel tegen aanloopt is dat de leesbaar-
heid van rasterbestanden op een beeld-
scherm met name bij uitzoomen vrij snel
verslechtert. Deze eigenschap bepaalt
grotendeels de grens van de overgang
tussen twee bestanden. Als gevolg hier-
van worden bestanden op een schaal af-
gebeeld waarop afbeelding van een
nauwkeuriger bestand wenselijker zou
zijn geweest. Zoals figuur 2 laat zien
wordt het TOPjoRaster bestand reeds ge-
toond vanaf 1:30.000 en wordt vanaf
1:75.000 overgegaan op een weergave
van het TOP25oRaster-bestand.
Kaartmodel
Het realiseren van een laagdrempelige
toegang tot de benodigde geografische
gegevens voor iedere medewerker is
enerzijds bewerkstelligd door slechts een
beperkt aantal functies beschikbaar te
stellen ('overdaad schaadt') en de data te
ordenen en schaalafhankelijk te maken
en anderzijds door de data als kant en
klare kaarten aan te bieden: data Staat er
zoveel mogelijk als informatie.
Aan een dergelijke kaart ligt een kaart
model ten grondslag. De grafische varia-
belen die voor de papieren kartografie
gelden, zijn grotendeels 00k van toepas-
sing voor het beeldscherm. Deze regels
zijn 00k toegepast in de web-Gis applica-
tie van de directie Noord-Brabant. De
kartografische symbolisatie is vastgelegd
in kaartmodellen zoals weergegeven in
figuur 3. In deze figuur is de kartografi
sche symbolisatie van de topografische
ondergrond en het thema Beheergren
zen dienstkringen' op het schaalbereik
1:350.000 - 600.000 en >600.000 te
zien. Ondanks de overeenkomsten met
de papieren kartografie is rekening ge-
houden met een aantal karakteristieken
van het elektronische medium, te weten
de beperkte resolutie van het beeld
scherm (teksten!), de beeldschermkleu-
ren (rgb waardes) en het schaalbereik
(symbolisatie moet voldoen binnen het
gehele bereik). Het resultaat van het
kaartmodel uit figuur 3 is de kaart in
figuur 4. De teksten zijn waar mogelijk
gegenereerd uit labels van vectorbestan-
den, zodat ze goed leesbaar blijven.
Gegevensvoorbereiding
Om de data beschikbaar te krijgen op
het web moest een aantal zaken zijn ge-
regeld. Ten eerste moesten de te presen-
teren geo-gegevens in digitale vorm be
schikbaar zijn. Voor zover dat niet het
geval was zijn de gegevens, als beschre-
ven, gedigitaliseerd of opgebouwd. Ten
tweede moesten de beschikbare gegevens
in veel gevallen nog worden afgestemd
op de wijze waarop ze zouden worden
1350.000-600.000
600.000
Jtopoqrafie
topoqrafie
kleur outline
UIIUG UUUII IC lUDUT IIJI 1
j autosnelweg
autosnelweg
255,255,255*
0.5
120,120,120
1.5
hoofdweg
hoofdweg 1
255,255,255'
0.25
120,120,120
1
spoorweg
spoorweg
210,210,210*
0.5
120,120,120
1.5*
kanaal
kanaal
165,165,165
0.25
sloot
165,165,165
0.1
waterloop
waterloop
165,165,165
0 25
bebouwing
bebouwing
210,210,210
open water
open water
210,210,210
plassen en meren
plassen en meren
176,176,176
overig klein water
overig klein water
165,165,165
rfrfer
rivier
120,120,120
thema
thema
AD1 bestuuriijke grenzen
AD1 bestuuriijke grenzen
AD2 Beheergrenzen dienstkringen
AD2 Beheergrenzen dienstkringen
192,101,73
255,215,0
189,183,107
■■■■jjijj'mj.ij.mH n' Hl
Figuur 3. Fragment
uit de inhoud van
mapservice 'adminis-
tratieve grenzen
Weergegeven is de
kartografische symbo
lisatie van de topogra
fische ondergrond en
het thema 'Beheer
grenzen dienstkringen
op weergaveschaal
1:350.000 - 600.000 en
1:600.000
gepresenteerd. Zo moesten sommige gegevens worden gegene-
raliseerd, geherstructureerd (het opsplitsen van bestanden
t.b.v. een duidelijke presentatie) of, in geval van rasterkaarten,
worden omgezet van kleur naar grijs voor een optimale hierar-
chie in de kaart. AI deze bewerkingen zullen nader worden
toegelicht.
Ten derde is de wijze waarop de gegevens zijn opgeslagen afge
stemd op het specifiek te implementeren web-Gis, in dit geval
Ajcims. Het ging daarbij ten eerste om het opslagformaat. De
digitale kleuren luchtfoto's van Nederland dkln zijn, om de
bestandsgroottes terug te brengen, omgezet van tiff naar
MrsiD-formaat. Verder zijn de vectorbestanden t.b.v. een opti
male Performance zo ver mogelijk opgeschoond door overbo-
dige attribuutgegevens te verwijderen.
Tot slot is bij deze 'gegevensafstemming' 00k gekeken naar de
mogelijkheid om de te presenteren gegevens op te nemen in
een relationele database. Bij directie Noord-Brabant is er ech
ter vooralsnog voor gekozen om de basisgegevens in een file-
structuur op te slaan. In de toekomst zal worden bezien of, en
zo ja wanneer, een overgang naar opslag in een relationele da
tabase van nut is voor de directie Noord-Brabant.
Het schaalniveau waarop de basisgegevens gepresenteerd wor
den varieert van ongeveer 1:1.000.000 tot 1:10.000. Om gege
vens op een dergelijk groot schaalbereik juist te kunnen pre
senteren is generalisatie onontbeerlijk. Gelukkig zijn de voor
de ondergrond gebruikte bestanden van de Topografische
Dienst Nederland beschikbaar in een schaalbereik van
1:10.000 tot 1:250.000. Om 00k op een kleiner schaalniveau
kaarten beschikbaar te hebben heeft de Meetkundige Dienst in
het verleden het TOP25oVector bestand verder gegeneraliseerd
voor een weergave op 1:500.000 en 1:1.000.000. Deze bestan
den zijn t.b.v. het web-Gis van de directie Noord-Brabant kar-
tografisch opgemaakt en vervolgens verrasterd tot een tweetal
bestanden (figuur 2 H5 en 15). Om de overgang van het drukke
kaartbeeld van de TOP25oRaster naar de kleinschaligere kaar
ten niet te abrupt te maken is voor het schaalbereik 200.000 -
350.000 een selectie uit het TOP25oVector opgemaakt en ver
rasterd (figuur 2 F5).
Het toepassen van hierarchie in een kaart houdt in dat de be-
langrijke dementen benadrukt worden en minder belangrijke
worden weggedrukt. In thematische kaarten is de topografi
sche ondergrond in veel gevallen van ondergeschikt belang.
Om deze reden kan de gebruiker in de ontwikkelde applicatie
niet alleen kiezen voor een topografische ondergrond in kleur
maar 00k in grijs. Daarnaast heeft de gebruiker zelf de moge
lijkheid om het contrast van de ondergrond te regelen.
Figuur 5 laat zien dat de leesbaarheid sterk toeneemt door een
kleurenondergrond voor 75% transparant te maken.
