De ontsluiting van oude kaarten op internet
pm
TjT
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
ARTIKEL
M. Storms
historische kartografie, digitale kartografie, onderzoek
historic cartography, digital cartography, research
cartographie historique, cartographie numerique, recherche
TREFWOORDEN
KEYWORDS
MOTS-CLES
Oude kaarten in archieven
In de rijks- en gemeentearchieven bevin-
den zieh zeer veel oude kaarten. Naast
gedrukte kaarten gaat het daarbij vaak
om unieke handgetekende landmeters-
kaarten [Kok, 1985]. Ook de oudste
kadasterkaarten van 1832 worden in de
provinciale rijksarchieven bewaard. Het
probleem voor de toekomst van deze
bronnen is dat het materiaal in veel ge-
vallen erg kwetsbaar is. Veel documenten
zijn door de tand des tijds dermate aange-
tast, dat ze alleen door gedegen restauratie
zijn te redden [Hesselink-Duursema,
1995]. In het verleden zijn de archief-
stukken niet altijd even zorgvuldig be
waard, waardoor veel kaarten door bij-
voorbeeld schimmel zijn aangetast. Ook
waren veel kaarten eeuwenlang gebruiks-
voorwerp, zoals de (pre)kadastrale kaar
ten, of hebben de fraaiste exemplaren,
bijvoorbeeld de grote wandkaarten, aan
de muur gehangen. Daarnaast is er ma
teriaal aangetast of verdwenen door wa
ter- of oorlogsschade. Bovendien zijn
niet alle kaarten op even stevig papier of
perkament getekend. De kadasterkaarten
van 1832 staan bekend om de zeer matige
kwaliteit van het papier.
Veel oude kaarten zijn weliswaar in fac-
simile uitgegeven, maar het nadeel van
facsimile's is dat ze doorgaans vrij prijzig
zijn en dat de toegankelijkheid voor een
breed publiek beperkt is.
gen in de samenleving maken digitalise-
ring noodzakelijk [Schols, 2001]. Toch is
er de laatste jaren al een trend ingezet
om het archiefmateriaal, waaronder
kaartmateriaal, te digitaliseren. Hierdoor
gaat de informatie in ieder geval niet
verloren voor de toekomst. Met name
bij de handgetekende kaarten is dit van
belang, omdat het hier unica betreft. De
gedigitaliseerde oude kaart kan vervol-
gens op verschillende manieren toegan-
kelijk gemaakt worden. Een mogelijk-
heid is om cd-rom's uit te geven. Voor
een aantal kaarten uit het Streekarchief
Hollands Midden, Streekarchief Bom-
melerwaard en Regionaal Archief Rivie-
Figuur Intemetsite van Tensing.SKS met demo van een cd-vom van het Streekarchief Bommeler-
waard. Bron: http:!/www. tensingsks. nl/Archieflindex. htm.
Drs. Martijn Storms is
werkzaam als junior
docent-onderzoeker bij de
diseiplinegroep Kartografie
van de Faculteit
Ruimtelijke Wetenschappen
aan de
Universiteit Utrecht,
Postbus 80.115,
3508 TC Utrecht,
[t] 030-2531379,
[e] m.storms@geog.uu.nl
Digitalisering van oud
kaartmateriaal
Er dreigt een grote achterstand te ont-
staan voor het cultureel erfgoed in de in-
formatiemaatschappij. De ontwikkelin-
«it cliie von Microsoft Internet EH|»bwor
Edt View Favorit es Tools Help
v-Beck £|Search _±j Favorit es ^History Jgg -
Address
3 AOo
Wilt u meer informatie? Klik den op het rode pijltje om ffc
een emaii te versturen een Tensing*SKS,
Selecteer een kaart:
Maas 1874 Driel en Alem
TensingeSKS GIS Internet Tools (TGI) Informatie over TensingeSKS
Publicatie van historisch kaartmateriaal via interner
De Maasdqken in Gelderlend en
Moordbratoant en de werken tot
ve»betermg der dearlengs
gelegen rivier.
[kartogratisch doementj f Ingenieur
van den Waler 3taat L A Reuvers -
Scheel 1 10000 P GoudaQunlen
le. An Npyjfl en Zoon,1874 -
Arnhetn op steen gebragl door
AA.J. Petoor - 23 bladen steendrufc
In öeur, ca 40,5 x 53 cm
De kaarten behoren bq een onderzoek
M verbetering van de nvwrlopen,
utgebracnt in opdraert van de
provinoe GeWertend n 1074. Hei ,1
39
