Kaartgebruik bij routeplanners
KARTOGRAFJSCH TIJDSCHRIFT
ARTIKEL
Poppe C.P.J.M. van Elzakker
kaartgebruik, achtergronden, onderzoek
map use, background, research
utilisation de cartes, information de reference, recherche
TREFWOORDEN
KEYWORDS
MOTS-CLES
Een routeplanner is een handig hulpmiddel om een route uit
te stippelen. De gebruiker voert een begin- en eindlocatie in
en de routeplanner berekent een route en presenteert deze
vervolgens in de vorm van een routekaartje en een routebe-
schrijving. Gezien de miljoenen routes die per dag gepland
worden, kan met recht geconstateerd worden dat route
planners voorzien in een behoefte. Maar zijn de gebruikers
wel tevreden met het resultaat? Voor kartografen is vooral
het kaartbeeld interessant. De wijze waarop en de mate waar-
in het kaartbeeld functioneert bij het plannen van een route
en het afleggen ervan stonden centraal in een onderzoek dat
de Projectgroep Routeplanners tijdens de NVK-studiedagen
op 18 en 19 april in Enschede heeft verricht.
De Projectgroep Routeplanners
In het afgelopen jaar hebben enkele en-
thousiaste producenten en gebruikers
van routeplanners en in routeplanners
gei'nteresseerde kartografen zieh verenigd
in de projectgroep Routeplanners, een
onderdeel van de werkgroep Kaartge
bruik. Het doel van de Projectgroep is
om kennis over de rol en het gebruik
van kaartjes in autorouteplanners op cd-
rom en op het internet te vergaren en te
verspreiden ter bevordering van de effec-
tiviteit van die kaartjes. De gebruiker van
de routeplanner vormt daarbij het uit-
gangspunt. Als een van de eerste activi-
teiten heeft de projectgroep daartoe een
gebruikersonderzoek opgezet waarbij
E. Poppe is werkzaam als
technisch GIS-specialist bij
de Provincie Zuid-Holland.
Adres: Cambridgelaan 635,
3584 DN Utrecht,
[t] 030-2541424,
[e] epoppe
hotmail.com
Corne van Elzakker is
universitair docent bij het
ITC, Postbus 6,
7500 AA Enschede,
[e] elzakker@itc.nl,
[h] http://www.itc.nl/
personal/elzakker
deelnemers opdrachten kregen die ze moesten uitvoeren met
behulp van enkele routeplanners. Dit onderzoek werd verricht
tijdens de recent gehouden NVK-studiedagen over webkarto-
grafie.
Opzet van het onderzoek
De algemene onderzoeksvraag luidde: Op welke wijze en in
welke mate functioneert het kaartbeeld bij het plannen en het af
leggen van de route tussen de door de gebruiker opgegeven begin-
en eindlocatie? Een helder antwoord op deze vraag kan leiden
tot concrete aanbevelingen voor producenten van routeplan
ners die de gebruikers ten goede komen. De algemene onder
zoeksvraag is opgesplitst in een aantal deelvragen en aan de
hand van de antwoorden op deze deelvragen zal de centrale
onderzoeksvraag worden behandeld.
Voor het onderzoek is een keuze gemaakt uit het grote aantal
routeplanners dat aanwezig is op cd-rom en op het internet.
De routeplanners die tijdens het onderzoek zijn gebruikt, kun-
nen in elk geval routes in Nederland berekenen tot op straat-
niveau. Gekozen is voor drie routeplanners op het internet en
een op cd-rom, namelijk: Route.net [url i] en de routeplanner
van de anwb [url z], die beide veel worden geraadpleegd op
het internet; Travelmanager, een routeplanner op cd-rom met
hetzelfde kaartmateriaal als de routeplanner van de anwb; en
tenslotte MapBlast! [url 3], een Amerikaanse routeplanner die
routes op twee totaal verschillende manieren in kaart kan
brengen. Elke deelnemer heeft tijdens het onderzoek twee van
deze routeplanners gebruikt.
Het onderzoek bestond uit vier delen: een kennismaking met
een routeplanner, een vergelijking tussen twee planners, een
discussie en voor de deelnemers die met de auto naar de stu-
diedagen zijn gereisd eventueel een beoordeling van een ge-
printe route. Tijdens het eerste deel werd aan de deelnemers
gevraagd om twee routes te plannen met de eerste route
planner, namelijk de route tussen de Brink in Assen en de
Markt in Den Bosch en de route van het ITC naar het thuis-
adres. Het doel van dit deel van het onderzoek was om de ge
bruiker vertrouwd te maken met de mogelijkheden en de in-
terface van een routeplanner. Tijdens het tweede deel werd ge
vraagd om dezelfde routes te plannen met een tweede
45
