63
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
BESPREKINGEN
Historical Atlas of Indonesia
Robert Cribb
Richmond, Surrey:
Curzon Press, 2000
256 pp., formaat 28 x 24 cm,
327 kaarten
isbn 0-7007-0985-1.
Prijs 70
Het gaat hier niet om een geschiedenis-
atlas in de gebruikelijke zin van het
woord maar - ondanks de 327 kaarten
om een met kaartjes ge'fllustreerd ge-
schiedenisboek. Er is sprake van doorlo-
pende teksten die het verhaal verteilen,
en daarin worden de kaarten als illustra-
tie gebruikt, zonder dat er echt naar ver-
wezen wordt; vaak wordt in de onder-
schriften van de illustraties het commen-
taar uit de tekst herhaald. De kaarten
zijn door de auteur getekend met
CorelDraw in de bestanden van de
Digital Chart of the World (dcw), zon
der dat er in die bestanden gegenerali-
seerd is. Dat leidt in een archipel met
15.000 eilanden tot een overmaat aan de
tail, waar de toegevoegde dementen (in-
kleuring, puntsymbolen) soms mee bot-
sen: het detail in de aan de kaarten toe
gevoegde gegevens is van een andere
orde. Van de dcw zijn alleen de kustlijn
en de hydrografie overgenomen, waar-
door, zeker op de meer grootschalige
kaarten, weinig begrepen wordt van de
topografie. Het ontbreken van een aan-
duiding van het relief bemoeilijkt de in-
terpretatie van de kaarten. De afbeeldin-
gen hebben over het algemeen een of
twee steunkleuren.
De atlas heeft een voorbeeldig apparaat:
er is sprake van uitleg van de terminolo-
gie en de gebezigde spelling, van geogra-
fische informatie, van uitgebreide bron-
nenverwijzing, van een bibliografie en
een index van 45 pp. De stof wordt over
vijl hoofdstukken verdeeld: twee inlei
dende hoofdstukken over de geografie
en de bevolking (samen 62 pp.), en ver-
volgens wordt de geschiedenis verdeeld
over de periode tot 1800 (40 pp.), Neder-
lands-Indie 1800-1942 (36 pp.) en de pe
riode van 1942 tot 2000 (44 pp.). Daar
blijkt al uit dat er behoorlijk veel recent
materiaal in de atlas is opgenomen. Cribb
is verbonden aan het Nordic Institute of
Asian Studies (Kopenhagen) en aan de
Universiteit van Queensland; hij heeft
veel materiaal gevonden bij het Alge
meen Rijksarchief in Den Haag en het
kitlv in Leiden, en in de Atlas van Tro
pisch Nederland. Er wordt niet bij de af-
zonderlijke kaarten aangegeven welke
bronnen waarvoor gebruikt zijn.
In het eerste hoofdstuk (Landscape and
Environment) worden de recente bos-
branden zelfs nog behandeld, het achter-
uitgaan van zeldzame dieren, Vulkano
logie, delfstoffen, neerslag en milieube-
dreigingen. Het tweede hoofdstuk
(Peoples) gaat in op de oorsprong van de
etnische diversiteit, de kolonisatie van
de archipel door van Taiwan afkomstige
Austronesische Volkeren die de bestaan-
de bevolking naar de meer ontoeganke-
lijke en oostelijke delen van de archipel
terugdrongen. De verschillende talen
worden behandeld en de daarbij ge-
bruikte Schriften (voor de opmerking
dat veel verslagen van vroege Europese
bezoekers vermeldden dat een groot deel
van de bevolking kon lezen en schrijven,
worden helaas geen bronnen vermeld).
De godsdiensten worden behandeld, in-
clusief alle zendingsgenootschappen, en
de migratie in de archipel: lang voor de
transmigrasi was daar al sprake van, van
Javanen, Boeginezen en Minangkabau-
•Japan
Taiwan f 57 m
Hongkong
China f.111m'»
Other Asia
f. 31 m
I Singapore 7;
jPenang f. 326 mf
Other America f 2.5
Figuur 1.
Het effect van de cri-
sis: Bestemming van
de export uit Neder-
lands-Indie in 1928
en in 1934
Japan
Taiwan f 19 m
India Other Asia Hongkong
f 20 m f 11 m China f 24.m
»Singapore
IPenang f 96
Other Amenca
