66
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2002-XXVIII-3
Bildung und Ausbildung
- Allgemeinbildende Schulen
- Bibliotheken, Museen
- Kartographie-und
Vetmessungsausbildurtg
Management, Produktion und
Geomatik, Geoinformatik
Informatik
Planung* und Umweltbüros
luK-Unternehmen
Ver- und Entsorgungsbetriebe
GIS-Hereteller
Militärisches Geowesen
Ordnung*- und Hilfedienste
See- und luftfahrtdienste
Massenmedien und elektronische
Diensie
- Printmedien
Telekommunikattunsunternehmen
Internetanbieter
Kultur und Touristik
Karten-und
Sdiulbuchverlage
- Tourismusunternehmen
- Heimat- und Wandervereine
Geowissenschaften
Umweltwissensrhaften
Geschichte, Landeskunde
Denkmalspflege, Naturschutz
Theodolit
Kartierung,
Monitoring
Öffentliche Verwaltung
Kartographische Dienststellen
Vermessungs-, Flämings- und
Bauverwaltungen
- Geowissenschaftliche Ämter
Umweitbehörtlen
Statistische Ämter
Planung,
Simulation
Bebauungsplanung
Informations
verarbeitung
Digitale Topographische Karte
Lernsystem
Schulatlas
Business-Mapping
Fahrzeugnavigation
georäumliches Marketing
Führung, Top|s
Leitung
Lernen
Umweltinformationssystem
Interaktionsmodelie
Geowissenschaften
Kartographische Kommunikation
Wissens-
exploration
Militärkartographie
virtueller Raum
Seekarten
Kartengeschichte
Dokumentation
Archivierung
CIS Unterrichtung,
Mitteilung
Wanderkarte
Landschaftsschutzplan
Kartographische Systeme
Orientierung,
Navigation
Waldseemüllerkarte
touristische Informationssysteme
woord zelf is in 1996 geponeerd door de
Canadian General Standards Board om het
veranderende veld beter te definieren als
'The scientific and technical domain con-
cerned with methods, procedures and tech-
nologies associated with Computer Systems
for the collection, manipulation, display
and dissemination of geographically
referenced data'. Een waarschijnlijk ge-
volg van deze benadering is het feit dat
aan iedere Duitse term een Engels equiva-
lent is toegevoegd, wat internationale
spraakverwarring minder maakt. (Het
kan natuurlijk 00k zo zijn dat het multilin-
gui'stische voorbeeld van Emil Meynen
nog steeds van invloed is.) Ter vergelijking
kan men o.a. van een van de hieronder
genoemde Websites gebruik maken:
Glossary of cartographic terms
(1bttp:llatlas.gc.calenglishlcartolcartglos
html), onderdeel van de Website van de
National Atlas of Canada.
Global Change Master Directory List
of Earth Science Acronyms, Glossaries
and Gazetteers[http:llgcmd.gsfc. nasa.gov/
Resources/FAQs/ acronyms.html) die
door nasa wordt onderhouden.
Glossary of Oceanography and the
Related Geosciences with References
http:llstommel. tamu. edu/ - baum/paleo/
paleoglosslpaleogloss.html) van Steven K.
Baum.
In de Angelsaksische wereld is er geen
gelijksoortige publicatie voorhanden.
Hierin zal waarschijnlijk over ca. 5 jaar
verandering komen, wanneer in het ka-
der van de reeks The history of carto-
graphy (Chicago University Press, 1987-
een Lexikon verschijnt. Gezien de
aard van het hoofdwerk waartoe het be-
hoort zal dit zieh echter niet met moder
ne ontwikkelingen op het vakgebied be-
zighouden.
Het voorgaande betekent echter geens-
zins dat alle genoemde wetenschapsge-
bieden even uitgebreid behandeld wor
den. De basis voor het Lexikon is nog
steeds de kartografie, maar er wordt
meer aandacht besteed aan die verwante
gebieden die benodigd zijn bij of van
invloed zijn op de kartografie of die met
de resultante van de kartografie dienen
te werken. Dit wordt geillustreerd in het
diagram voor gebruikersgroepen en ge-
bruiksfuneties. De behandeling van het
kartografische visualiseringproces in het
Lexikon wordt in het ruimteiijke dia-
Diagram gebruikers.
gram 'basis van de lemmastruetuur'
weergegeven aan de hand van een soort
zesstappenplan: georuimte, geodata,
kaart, informatie, weten en handelen.
Het Lexikon bevat ongeveer 5.500 lem-
ma's, 800 afbeeldingen, voornamelijk in
zwart/wit en 28 pagina's in kleur. In de
kleurenkaternen komt men veel sche-
ma's tegen over kleurgebruik en het toe-
passen van grafische variabelen. Bij het
alfabetiseren van de lemma's heeft men
de Umlaut niet meegenomen; zo wordt
Approximation gevolgd door Äquator.
Dat het midden van de letter 'k' het
breekpunt tussen beide delen vormt
volgt uit het feit dat deze letter, lo-
gischerwijze, 122 pagina's omvat en de
uitgever twee ongeveer even zware of
grote banden heeft willen produceren.
Het was logischer geweest wanneer men
de paginering doorgenummerd had
i.p.v. per band een aparte paginering,
zodat literatuurverwijzingen eenvoudiger
te noteren zijn. De lemma's barsten van
de verwijzingen. Ik ga er voor het gemak
van uit dat deze op de cd-rom met
hyperlinks aanklikbaar zijn, zodat men
deze gemakkelijk kan volgen. Ook zul-
len hopelijk sommige illustraties ruimer
van opzet zijn dan in de boekbanden is
geschied. Zelf zal ik liever de banden
hanteren, gezien de enorme hoeveelheid
tekst.
Afgaande op de portretten is het duide-
lijk dat er een grote nadruk ligt op het
Duitstalige gebied. Van de 49 portretten
van niet meer levende grootheden zijn er
echter een 19-tal niet Duits, waaronder
ons beter bekende grootheden als Willem
Blaeu, Gemma Frisius, Jodocus Hondius,
Christiaan Huygens, Gerard de Jode,
Gerhard Mercator, Abraham Ortelius en
Peter Schenk. Men zal niet zo snel ver-
wachten ook een beschrijving van het le-
ven en werk van Einstein (met portret)
tegen te komen alsmede acht door hem
geformuleerde theorieen of daarvan afge-
leide prineipes. Wanneer men echter be
denkt dat Einstein zieh vooral met ruim-
te en tijd, zwaartekracht en het elektro
magnetische spectrum bezig hield is dit
ook weer niet zo vreemd.
Een vergelijking met de Enzyklopädisch
Wörterbuch Kartographie in 25 Sprachen
(2e ed., Saur, 1997) is nauwelijks moge-
lijk omdat er bijv. van de eerste 56 lem
ma's maar 8 in het woordenboek voor-
komen. Een vergelijking met het Karto-
grafisch Woordenboek is onmogelijk,
omdat vele termen uit het woordenboek
in de uitgebreide beschrijving van de
