_v.
v
J. Smits
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2002-XXVIII-3
Georeferen-
Bezugssystem zierung Projektion
Ceoraum j—Koordinaten-
j system
Fest-
punktfeW
Geodäten
Geoid
Kartennetz
entwurf
Datenbank -
- Metadaten -
Geoinforma-
tionssystem
Datenanalyse
ScanperDatenerfassung
Druckverfahren
r, Digitales Fachinforma- Computer-
Datenmodell Höhenmodell tionssystem graphik
Zeichenmojfell
graphische N l
Gestaltung
Zeichen
interaktive
Karte
Medien
Virtuelle
Realität
Kartographisches
Informationssystem
Information
Namen
Schrift
Wahrnehmung
Experiment mentale Karte
Kognition
Kommunikation
wissenschaftliche
Visualisierung
künstliche
Intelligenz
Simulation
X
Wissen
Umweltwissen
räumliches
Lernen
Didaktik
Karten
interpretation
Monitoring
Kartierung
u I Positions-
Handlung bestimmung
kartographische
Handlungsfelder
Umweltverträglichkeitsprüfung
Navigation
Diagram kartografie.
lemma's genoemd worden, maar geen
aparte verwijzingen kennen. Wat hieruit
wel voorrvloeit is dar er in het Lexikon
een grote nadruk is gelegd op de inkap-
seling van de kartografie in de 'geo-
matiek'. Vergelijking van sommige de-
finities laat 00k zien dat sommige bruik-
baar of van toepassing zijn op een
ruimer vakgebied dan alleen maar de
kartografie.
Het Lexikon kan als woordenboek ge-
bruikt worden, maar is voornamelijk be-
doeld als encyclopedie. Men kan het
echter 00k als leerboek gebruiken dankzij
de soms vrij ruime beschrijving van een
lemma (op een gemiddelde tekstpagina
staan ca. 650 woorden), maar voorname
lijk door de toevoeging van een
28-tal essays. Weliswaar zijn ze alfabe-
tisch gerangschikt (hoewel het aanbeve-
lenswaardig was, hier een aparte index op
te maken), maar door hun typografie zijn
ze gemakkelijk in de banden te herken
nen. De essays handelen in Duise alfabe-
tische volgorde over algemene kartogra
fie, atlaskartografie, Duitse kartografie,
digitaal hoogte-model, empirische karto
grafie, autonavigatiesystemen, kleurge-
bruik, remote-sensing, geheugen, geo-
desie, geoinformatiesysteem, geomatiek,
geowetenschappen, kaart, kaartinterpre-
tatie, kartografie, geschiedenis van de
kartografie, kartografische weergaveme-
thoden, kartografische generalisatie, kar
tografische communicatie, kartosemio-
tiek, Oostenrijkse kartografie, individu-
ele creatie, fotogrammetrie, planning
(Raumbezogenes Handeln) en thema
tische kartografie, regionale kartografie,
Zwitserse kartografie, wetenschappelijke
visualisering. Verder valt het op dat er
00k een redelijk aantal lemma's gewijd
zijn aan zintuigfysiologie en psychologie.
Bij het lemma projecties (Karten
netzentwürfe) Staat als literatuur vermeld
Coordinate Systems and map projections
van D.H. Maling uit 1992. Men zou hier
00k een vermelding verwachten van
Map projection transformation, principles
and applications van Q. Yang et al. uit
2000, dat voortborduurt op de werken
van John P. Schnyder. Verder is het
jammer dat er bij projecties geen over-
zicht Staat van de onder de ongeveer 50
onder de afzonderlijke lemma's beschre-
ven projectiemethoden. Dit is bijvoor-
beeld wel gebeurt bij een overzicht van
de geschiedenis van de kartografie, waar
in een Schema van vier parallelle tabellen
(Geodätische, topografische Grundlagen
Regionalkarten, thematische Karten
Globale Darstellungen - kartographi
sche Techniken, Institutionen, theoreti
sche werken) over vier pagina's de ge
schiedenis vanaf 3800 v.Chr. tot en met
2000 is weergegeven. Zo 00k is er een
tabel waarin 75 afgesloten of lopende
kartografische periodieken uit 25 landen
plus de ica en de VN genoemd worden.
Bevreemdend is te zien dat bijvoorbeeld
de ruimte gewijd aan iso-kartering in
vergelijking met het oude Lexikon is af-
genomen van 9,5 naar 3,5 pagina. Stond
er in het oude Lexikon nog een tabel met
95 termen en 24 pseudo-termen, in het
nieuwe Lexikon is deze tabel terugge-
bracht tot 33 termen, waarbij vooral de
gebieden meteorologie en geofysica heb-
ben moeten inleveren. Gezien de enor
me hoeveelheid statistische geodata die
de afgelopen decennia geproduceerd zijn
en de beter ontwikkelde computerpro-
gramma's is mijn verwachting eerder dat
hierdoor vaker gebruikt wordt gemaakt
van deze technologie, mede omdat hier-
mee planmatiger ontwikkelingen en toe-
komst-scenario's te visualiseren zijn.
Vooral voor de leek kan een verklaring
van een bijzondere iso-visualisatie vaak
zoekwerk naar de betekenis ervan bespa
ren.
Concluderend lijkt mij dit Lexikon een
must voor hen die willen bijblijven op
zowel het gebied van de kartografie in de
ruimste zin van het woord als voor hen
die de ontwikkelingen op het gebied van
de geomatiek en de hieruit volgende
ontwikkelingen voor de kartografie wil
len bijbenen. Tenslotte is het aan te ra-
den voor hen die de plaats van de nvk
in de nieuwe toekomstige constellatie
van het Gin willen helpen bepalen.
Werken met Zeeuwse kaarten.
Handleiding bij het gebruik van
oude topografische kaarten
A.P. de Klerk (eindred.)
Utrecht: Stichting Matrijs, 2002
128 pp., 28 x 22 cm
ISBN 90 5345 207 9. Prijs: 17,95
(tot 1 november 14,95*)
In 1998 verscheen het boek Werken met
Zeeuwse bronnen. Het ging hierbij met
name om het leren lezen en begrijpen
van geschreven bronnen. Kaarten kwa-
men in dit werk nauwelijks aan bod. Dit
is nu volledig goedgemaakt met het
boek Werken met Zeeuwse kaarten.
Handleiding bij het gebruik van oude to
pografische kaarten. Hierin worden 34
Zeeuwse kaarten, of kaartfragmenten,
beschreven en uitgebreid besproken.
Uitgangspunt hierbij is, dat men een
67
