Werken met
Zeeuwse kaarten
F*q
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2002-XXVIII-3
Handleidmg bij het gebruik van
oude topografische kaarten
oude kaart alleen zinvol kan gebruiken
wanneer men weet waarvoor de kaart
ooit gemaakt is.
De kaarten zijn gerangschikt naar de in-
deling die Marijke Donkersloot-de Vrij
in 1995 publiceerde. Deze indeling
houdt in: kaarten van het gehele land,
kaarten van provincies, gemeenten en
gewesten, kaarten van heerlijkheden en
buitenplaatsen, kaarten van waterschap-
pen en polders, stadskaarten, kaarten
met betrekking tot juridische kwesties,
kadastrale kaarten en hun voorlopers,
civiel- en cultuurtechnische kaarten,
militaire kaarten, rivierkaarten en zee-
kaarten. Voorafgaand aan de kaartbe-
sprekingen gaat een uitgebreide toelich-
ting op deze indeling. Wie het werk van
Donkersloot-de Vrij (Topografische kaar
ten van Nederland uit de i6e tot en met de
ige eeuw) kent, zal niets nieuws vinden
in deze toelichting, die overigens met
medewerking van haar geschreven is. Zij
tekende tevens voor een algemeen
hoofdstuk over kaarten en kaartmakers.
Onder de besproken kaarten bevinden
zieh enkele, niet-typisch Zeeuwse, kaar
ten. Hieronder stadsplattegronden van
Blaeu (Zierikzee) en van Van Deventer
(Aardenburg), een blad uit de tmk, een
Bonneblad en een kadastrale minuut-
plan (Noord-Gouwe). Daarnaast wor
den enkele typisch Zeeuwse kaarten be
sproken, zoals een aantal kaarten van de
Hattinga's en de Zeeuwse ommelopers.
Geografisch gezien bestrijken de 34 kaar
ten de gehele provincie Zeeland. De
bladwijzer toont dit duidelijk aan. Alle
kaarten bevinden zieh in de gangbare ar-
chieven, waardoor ze gemakkelijk te
raadplegen zijn.
De kaarten worden besproken door een
keur aan auteurs die hun bibliografische
sporen verdiend hebben. De redactie
heeft goed werk verricht, want aan de
kaartbesprekingen is nauwelijks te mer
ken dat er met veel verschillende auteurs
is gewerkt. De meeste besprekingen zijn
opgebouwd volgends de bekende driede-
ling in nauwkeurigheid: chronometrische
nauwkeurigheid, meetkundige nauw
keurigheid en topografische nauwkeurig
heid. Dit levert over het algemeen boei-
ende verhalen op. De beste besprekingen
zijn die, waarin de auteur laat zien welke
rol oude kaarten speien in combinatie
met andere archiefstukken (bijvoorbeeld
de bespreking van de kaart van de heer-
lijkheid Ellemeet) of bij archeologisch
onderzoek (kaart van de Valkenissepol-
der op Zuid-Beveland).
Het boek is met name bestemd voor his
torisch onderzoekers, zowel professional
als amateurs, die wel eens met kaarten
werken. Het karakter als handleiding
wordt benadrukt door veel praktische
informatie, zoals een beschrijving (en
adressenlijst) van instellingen met
Zeeuwse kaarten en een uitgebreide bi-
bliografie.
Met het boek Werken met Zeeuwse kaar
ten is er niet het zoveelste 'koffietafel-
boek' versehenen, maar een prettig lees-
baar, betaalbaar en zeer praktisch inge-
steld boek. Het is prima uitgevoerd en
rijk geillustreerd (69 afbeeldingen, waar-
van 30 in kleur). Als ze in deze uitvoe-
ring verschijnen, is het te hopen dat we
00k de delen 2 t/m 12 kunnen verwach-
ten.
E. Heere
N.B. Voor lezers van het Kartografisch
Tijdschrift is Werken met Zeeuwse kaarten
tot I november 2002 voor de inteken-
prijs van 14,95 te bestellen via de
boekhandel of rechtstreeks bij
Uitgeverij Matrijs (Antwoordnummer
4121, 3500 VB Utrecht).
68
