low
i medium
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2002-XXVIII-3
Het web is uitermate geschikt voor dit
soort kaarten, waarmee onder meer dy
namische geografische processen in
beeld gebracht kunnen worden. De niet-
interactieve versie van de dynamische
webkaart wordt gerepresenteerd door
bijvoorbeeid een animated-GlF. Een set
bitmaps die elk een scene uit een anima-
tie representeren zijn achter elkaar gezet
en worden door de web browser conti-
nue afgespeeld en herhaald. Voorbeel-
den zijn de automatische gegenereerde
weerkaartjes met de waarneming van bij
voorbeeid de laatste 24 uur van de neer-
slagradar. Ook de op veel webpagina's
voorkomende roterende wereldbolletjes
vallen in deze categorie.
Interactieve dynamische kaarten zijn bij
voorbeeid animaties die worden afge
speeld in een speler waarop de gebruiker
ook invloed heeft door via knoppen de
animatie voor- of achteruit te laten af-
spelen. Meer interactie-mogelijkheden
worden geboden wanneer de kaarten
zieh in een java(3d) of VRML-omgeving
bevinden. In dergelijke omgevingen zijn
eigenlijk alle denkbare interactiemoge-
lijkheden te realiseren. Zo kan men bij
voorbeeid in een landschap zelf een päd
uitzetten en een trip door het landschap
maken. Tijdens een dergelijke trip kan
men objecten bevragen, toegang krijgen
tot een database enzovoort. In het kader
van virtuele realiteit en collaboratieve vi-
sualisatie ontstaan zeer interessante mo-
gelijkheden, waarbij mensen op verschil-
lende locaties via de webkaart met elkaar
aan een project kunnen werken.
Het ontwerp van webkaarten
Het web heeff de kaartontwerp-princi-
pes niet wezenlijk veranderd. Wel zijn er
een aantal nieuwe mogelijkheden bijge-
komen en moet men met een aantal spe-
eifieke eigenschappen van het web en
zijn gebruikers rekening houden. Denk
hierbij aan de omvang van de bestanden
en het ongeduld van de gebruikers. De
extra mogelijkheden hebben, zoals in de
introduetie genoemd, onder andere be-
trekking op de toegankelijkheid tot de
kaart en de mogelijkheid om bijgehou-
den kaarten aan te bieden, mits de orga-
nisatie van de gegevens goed geregeld is.
Een goed ontworpen webkaart kenmerkt
zieh door een leeg kaartbeeld, iets wat de
ontwerper van de Bosatlas zou aanspre-
ken, zeker als we bedenken dat hij dit
125 jaar geleden al opmerkte voor kaar
ten uit zijn atlas. De noodzakelijke leeg-
te van de kaart is in een webomgeving
Figuur z. Nieuwe
grafische variabelen
[naar Kraak Or-
g 2002/
geen enkel probleem, daar men via de nieuwe technische mo
gelijkheden veel informatie achter de kaart kan verbergen.
Toegang tot deze 'verborgen' informatie kan bijvoorbeeid ver-
kregen worden via 'mouse-over' technieken of via het aanklik-
ken van Symbolen of tekst. Wanneer men de muis over het
kaartbeeld beweegt zal dit op bepaalde voorgedefinieerde
plaatsen tot een reactie leiden. Het kan zijn dat een symbool
van kleur verändert, waardoor de gebruiker er op geattendeerd
wordt dat er interactie mogelijk is, of dat er een tekst in beeld
verschijnt die als legenda dienst doet, een plaatsnaam toont of
een nadere uitleg geeft. Om de gebruiker als het wäre uit te
nodigen op de juiste Symbolen te klikken moet het ontwerp
van de Symbolen extra aandacht krijgen en uitnodigend zijn.
Dit uitdagende ontwerp kan gerealiseerd worden door het toe-
passen van een aantal nieuwe technieken die in ontwerpsoft-
ware worden aangeboden [Kraak Ormeling, 2002]. In feite
zou men deze nieuwe mogelijkheden kunnen zien als aanvul-
ling op de grafische variabelen die indertijd door Bertin zijn
voorgesteld (zie figuur 2). Het betreff hier vervlakking ('blur'),
focus, transparantie en schaduw. Vervlakking geeft Symbolen
aan de rand een wazige aanblik en kan bijvoorbeeid worden
toegepast om onzekerheid te visualiseren. Focus introdueeert
knipperende Symbolen die om aandacht schreeuwen. Transpa
rantie en schaduw kunnen beide worden toegepast om een
driedimensionaal effect te realiseren. Transparantie is een soort
mistige doorzichtigheid waardoor meerdere lagen boven (of
door) elkaar kunnen worden afgebeeld. Zo kan deze variabele
gebruikt worden om een achtergrondkaart weg te drukken ten
gunste van een andere kaartlaag, bijvoorbeeid geologie. Ook
kan de mate van transparantie gekoppeld worden aan waarden
die de intensiteit van een verschijnsel representeren, bijvoor
beeid een geringe transparantie bij hevige regen en een hoge
transparantie bij weinig neerslag. De toepassing van schaduw
resulteert in een gevoel van diepte in de kaart en kan worden
toegepast om de visuele hierarchie in de kaart te versterken.
Individuele Symbolen kunnen door de toepassing van scha-
duwwerking een driedimensionaal uiterlijk krijgen. De nieuwe
variabelen worden al ruim toegepast in webkaarten, maar een
gedegen onderzoek naar de effectiviteit van de nieuwe variabe
len laat nog op zieh wachten. Een dergelijk onderzoek is nood-
zakelijk want ondanks alle technologische mogelijkheden zijn
Steenwijk
Wardenbi
teilen-
Jporn
Almelo
Enschede
Oldenzaal
Hengelo
Haaksbergen
