r,
■»r
■~r' 1
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2002-XXV1II-4
haal zaJ in kaart moeten worden gebracht door zijn opvolger
J.F. Niermeyer.
Niermeyer en de Balkanoorlogen 1902-1922)
In 1903 loopt de opstand in het Turkse deel van Macedonie
uit de hand. Ook de Grieken en de Serviers mengen zieh in
het conflict, en de grote Europese mogendheden dreigen met
ingrijpen. Turkije weigert buitenlandse troepen toe te laten,
maar wordt hiertoe in 1905 alsnog gedwongen door middel
van een multinationale blokkade van de belangrijke Turkse
uitvoerhaven Midillu (Mytilini) op Lesbos. De buitenlandse
militaire aanwezigheid kan echter niet voorkomen dat 'de
Macedonische kwestie' verder ontaardt. In 1907 nemen Grie
ken, Bulgaren en Serviers de wapens tegen elkaar op in de
sterk verturkste provincie, wat de Türken er toe brengt zieh
tot de Europese grootmachten te wenden voor bescherming.
Tweedracht onder de Europese mogendheden - de Britten en
de Russen stellen zieh te weer tegen een door Turkije gesteund
Oostenrijks plan om de Bosnische spoorweg door te trekken
naar Saloniki - belemmert echter een effectief ingrijpen. In de
Macedonische chaos komt het bovendien tot muiterij binnen
het Turkse leger, waarbij de muiters, gesteund door de onder
de Macedonische Türken opgekomen reformistische beweging
van de 'Jong-Turken', aan het längste eind trekken. In 1908 -
het jaar waarin de i8e druk van de Bosatlas verschijnt - ver-
klaart Bulgarije zieh met Oostenrijkse steun onafhankelijk, en
annexeert Oostenrijk de al sinds 1878 bezette provincies Bosnie
en Hercegovina. Beducht voor de Oostenrijkse expansie ver-
bindt Servie zieh met Montenegro, Bulgarije en Rusland, en
gaat over tot mobilisatie (1909). Een oorlog wordt afgewend
door de bemoeienis van Duitsland, dat zieh achter Oostenrijk
schaart, en de bereidwilligheid van de in 1909 in Konstantinopel
aan de macht gekomen Jong-Turken.
Essegg"
Banjaluka
Bosnie-
Szegedin
Arad (Kolozsvär)
00STENRIJ K-HONGAR IJE \focsani
Temesvär Hermannstadt Kronstadt)
leusatz
.Versecz Ploesci
ROEMENIE
Craiova Boekarest.
RUSLAND
klsmaii
(Wersjrts)
Sarajevo
Herzegowina
Mostar/
(Beograd) (Smederevo)
SERVIE
Cruäevac"
0onao
(Bucuresci)
Giurgewo. gilT
(Silistria)
Sviltov^Roesjtsjoek)
awefek Pleven*
BULGARIJE Varna
1 Sofia - - -
j—, - ^HaetjJEGRd vj... r Jambol
Ragusä^ .P^gorica Pristina Kazanhk. ^oergas
Cattar^\Oetinie vKostendil Oost-Ro
Skodraof Philippopel
Scutari Skoplje yt
of Uskub
istantsa
Itendsje)
Ohrida
Durresi of j
Durazzo/
J E Walona
'(Avlona)
Mets
Bitolia of
Monastir
Seres
Kavala
<f "üede Agatsj^Enos
TURKIJE c-
Yn"v\^ Imbros^i
t/mnJK
ianopel
KonstantinopSf
Uskudar
(Scutari)^-
Bergama
.(Pergamon)
corfü: MB,soJ°r L^l
KerkyraJoannina
(Ital. Corfin ^- (Janina) iTuo Mytilinps\
GRIEKEN LANUX (Lesbdf&f
Leukas Evnposrfuboea
(Ital. Sta. Maura) l Mesolongion - of Negro ponte
ithalM IMissolunghi) .fWalkk 0 Ol Vk
Kepballin!^ chlos^ .Smyma
(IUI. Cefßlonlip>
i S),
ZakynthosC\ N.-Korinthe*
(It. Zante)
Salijn
Trioofis J> &Mykonoig° Boedroem
V c ^Thermia0 Paroß Qpfyxos -^Haljcarnassus)
Tinos
Pylosr fxspai
(Navarinof0 7~
Siphnds f /p
^os<i ^stropäli^ 7
Tilos o/"vHhodos
■s Rhntins
Kythira
(Ital. Cerigo)
Antlkythiraotä*™ MeÄ!f°n
(Cerigono)n^s ^-^LCand.a
onam
T
2dir,
C OT Kandis ~'j Kasos
Figuur 3. De Balkan
in ipo8.
Ondertussen stemt Kreta opnieuw voor
aansluiting bij Griekenland, dat inmid-
dels door de Europese mogendheden
aan het Turkse gezag is onttrokken. We
derom weigeren de Europese bezetters
Fransen, Britten, Italianen en Russen -
de zowel door Griekenland als (het
Griekse bevolkingsdeel van) Kreta ge-
wenste enosis te erkennen. In 1908 wordt
de aansluiting niettemin geproclameerd.
Na bedreigingen van Turkse zijde, het
volgende jaar, trekken de Europeanen
hun troepen terug. Griekenland en Tur
kije mögen de zaak nu kennelijk zelf uit-
vechten, maar beperken zieh in werke-
lijkheid tot een kat-en-muis spei, dat de
de facto Status van het eiland nog vijf jaar
ongewis zal laten.
Hoewel de drukte rond de overname
van het levenswerk van Bos diens opvol
ger J.F. Niermeyer aanvankelijk weinig
tijd zal laten om zieh op systematische
wijze bezig te houden met de naampro-
blematiek op een enkele kaart als die
van het Balkan-Schiereiland, laat deze
de namen in zijn eerste editie de i6e,
die al twee jaar na het overlijden van
Bos verschijnt toch niet geheel onge-
moeid. Niermeyer vertoont hier en daar
revisionistische neigingen: Levkas wordt
terugveranderd in Leukas, de in 1893
verdwenen en in 1899 weer als primaire
naam aan de klassieke bergnaam Pelion
toegevoegde Dimodki-vorm Plessidi
wordt opnieuw verwijderd. Ook keert
de door Bos verwijderde Italiaanse vorm
Missolunghi (bij Mesolongion) terug,
en worden meer Nieuw-Griekse vormen
vervangen door klassieke namen: Sparti
wordt Sparta, Eubea wordt Euboea. In
Bulgarije wordt de door Bos uit het
Türks getranslitereerde secundaire naam
Ruscuk (bij het Bulgaarse Russe) ver
vangen door een getranscribeerd Roes-
tsjoek, een naam die kennelijk nog leeft
onder het Nederlandse publiek, en
wordt de oude naam Silistria als secun
daire naam toegevoegd aan de door Bos
geintrodueeerde nieuwe Bulgaarse vorm
Silistra. Nadat hij de kaart op deze wijze
van zijn finger print heeft voorzien, laat
hij hem verder ongemoeid tot 1910,
wanneer de 19c editie van de atlas, de
vierde van Niermeyer, op de pers gaat.
Ook in deze editie is het aantal wijzigin-
gen slechts beperkt: Boelgarije wordt
Bulgarije, de Italiaanse secundaire na
men van de Ionische eilanden worden
niet langer door de toevoeging 'Ital.' als
zodanig kenbaar gemaakt, en het Itali
aanse Zante wordt weer tot primaire
naam van het eiland Zakynthos verhe-
ven. In Macedonie en op Kreta gebeurt
hoegenaamd niets.
50
