KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2002-XXVIII-4
De School Ormeling 1959-)
In 1959 - de 4oe druk van de Bosatlas
Staat voor de deur neemt de in Indo-
nesie gelauwerde professor F.J. Orme
ling het roer over. Ormeling, die in het
juist onafhankelijk geworden Indonesie
betrokken is geweest bij de 'indonesiani-
sering' van de Nederlandse aardrijkskun-
dige namen, heeft door zijn ervaring en
belangstelling een bijzondere affiniteit
met de namenproblemadek. Hij volgt de
initiatieven tot internationale standaar-
disatie van aardrijkskundige namen die
vanaf de jaren 1950 worden ondernomen
door de Verenigde Naties, en is hierbij
zelfs persoonlijk betrokken. Dit alles
stelt hem als geen ander in Staat om
puin te ruimen', en de systematiek in
het namenbeleid van de Bosatlas te her
stellen en naar een nog nimmer bereikt
niveau te tillen.
AI in zijn eerste editie maakt Ormeling
deze belofte waar. Hij breekt abrupt met
de lijn die Eibergen heeft ingezet, en
vervangt bijna alle namen. De systema
tiek is bijna volledig, en dat geldt voor
alle landen van de Balkan. De namen
van landen, grensoverschrijdende objec-
ten en grotere fysisch-geografische een-
heden zijn in principe Nederlands, tenzij
er geen Nederlandse naam voorhanden
is. Generieke elementen worden waar
mogelijk vertaald. Exoniemen worden
verder alleen gehandhaafd wanneer ze
onmiskenbaar behoren tot de Neder
landse woordenschat, en in deze gevallen
worden ze bij voorkeur vergezeld van
een secundair endoniem. Deze laatste
categorie van exoniemen wordt tot een
minimum gereduceerd: in Joegoslavie
slechts een (Belgrado), in Bulgarije zelfs
niet een. In de Joegoslavische deelrepu-
bliek Macedonie worden de Servische
namen Skoplje en Bitolje vervangen
door de officiele Macedonische versies
Skopje en Bitola. In Griekenland is de
systematiek nog het minst ver doorge-
voerd, en komen naast de standaard-
getranslitereerde Katarevoussa-namen
nog uit de klassieke oudheid bekende
Latijnse versies voor (Thebe, Euboea,
Piraeus), terwijl de secundaire namen er
soms Italiaanse exoniemen in dit geval
op te vatten als 'oude namen' of alter-
natieve vormen van primaire endonie-
men zijn: Kerkira (Corfir), Zäkinthos
(Zante), Iraklion (Candia), Peloponne-
sos (Morea), Santorini (Thlra), Nios
(los) en Mytilini (Lesbos).
Ormeling is de enige auteur van de Bos
atlas die tijdens zijn heerschappij over de
aardrijkskundige namen geen staatkun
dige veranderingen in de Balkan zal meemaken. De naamswij-
zigingen in zijn volgende edities zijn vooral correcties, soms
werkelijke naamsveranderingen, zoals deze vooral door de
communistische regimes bij tijd en wijle worden verordon-
neerd. Een enkele keer wordt er een systematische spellings-
herziening doorgevoerd in overeenstemming met gewijzigde
interne, nationale of (door de Verenigde Naties gepropageer-
de) internationale richtlijnen. Als correctie worden in de 4ie
druk (1961) de Griekse namen Mytilini en Edhessa vervangen
door de standaard-transliteraties Mitilini en Edessa, en het
Bulgaarse Assenowgrad, een overblijfsel van Eibergen, door
Asenovgrad. De golven van Nauplion en Koroni worden her-
noemd tot die van Argolis en Messenia. De berg Zyria wordt
hernoemd tot Killini. Het exoniem Morea - Italiaans voor het
moerbeiblad-vormige schiereiland Peloponnesos - wordt ver-
wijderd, en de endoniemen Patrai en Athinai worden toege-
voegd aan de exoniemen Patras en Athene. In de 44c druk
(1966) wordt de moderne naam Kaap Tainaron als secundaire
naam toegevoegd aan het verouderde Kaap Matapan, om deze
drie drukken later (1971) als primaire naam te vervangen.
In 1967, we beleven de 45c druk, wordt de hele atlas opnieuw
beschrift. Voor een systematische aanpassing van de namen,
waartoe een dergelijke operatie een uitgelezen gelegenheid
biedt, is echter geen aanleiding. De wijzigingen in deze druk
betreffen slechts een minimaal aantal correcties en aanvullin-
gen. Ook in de latere drukken die onder Ormeling tot stand
komen de laatste in 1976 worden geen systematische ver
anderingen meer noodzakelijk geacht.
Vanaf de 49c druk in 1981 wordt de Bosatlas uitgebracht onder
de naam van de uitgeverij, Wolters-Noordhoff, de opvolger
van de firma J.B. Wolters die Pieter Roelof Bos ooit de gele
genheid gaf zijn Schoolatlas der Geheele Aarde, de allereerste
druk, op de markt te brengen. Voortaan is het de redactie van
Figuur 7. De Balkan
in ipps.
'Banja Luka
BOSNIE
Sarajevo
HERC.
\N. Mostar^
KR.
- Szeged .Arad
HHBTimi^oara
H Sad
Vrsac*/
Sibiu
Foc§ani
Bra§ov^ Galaji.
OEKRAINE
Smedet
Servie
IJ. Krusevac
JOEGOSLAVIE ,NiV
*Novi Pazar
9gMj_Sofia
R0EMEN1E Bräi
PIoie§ti
Craiova
Boekarest)
(Boekarest)'
Giu
Pleven# Svistov
SilistrEr -
3 (Silistria)
kistan|a
Sumen* *Varna
Tiranei
BULGARIJE
PfiS,ina Vjustendil ■eUr9aS
JSSässSSäBESÄ
Plovdiv /a
^^Edirne
Dürres, MACEDONIE (V
ALBAN|lE'^PJ|^^^SorreS
>Vlore Thessalo^d
Kerky^L/ .Metsovo
Kerky^^loannina
(Coriu)
Lefkadast
istanbul^
f Üskudar
Alexarräroupoli
r 1
Gökeeaäa^ i>^all'ipoin Bursa
Limnoäd "j
AW°s a LusvoJfC-^
GRIEKENLAND ILesbdär .Bergama
Ewia r\
TURKIJE
""""d- Ä.A -S T
c„,„s -
KeOHonia Patra Äi l7m"
(ij^tras) Andros Samos
ZakynthoT Korintho«f><
'TripoFi Kea &Mykond$* W-
Kythnos Parjß Qfäxos 0^ oBosfojm
Sl
Kythira'y
cj
mhor /öw/ei&
Thira Tilos 'Bodos
(Santorini)
J (Rhodos)
Antikythira nf\£|lan'a (Rhoc
1 ..Irakho yd Karpathos
Kreta Kasos
55
