KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
BESPREKINGEN
De nieuwe kaart van Hoek
van Holland
Rotterdam: Gemeente Rotterdam en
Rotterdam 2001, Culturele Hoofdstad
van Europa, 2001
gevouwen: 11 x 24,5 cm,
uitgevouwen: 198 x 49 cm
Prijs: 2,25
In het kader van 'Rotterdam Culturele
hoofdstad 2001' is er in het eind van dat
jaar een kaart uitgebracht over Hoek van
Holland. De makers hebben gekozen
voor een doelgroep die daar bij aansluit:
cultureel publiek, dat een dagje Strand
wil combineren met een bezoek aan
Hoek van Holland en toeristen die de
plaats al kennen, maar er nader mee
kennis willen maken. Kortom: een ver-
rassende leijk geven op de plaats en de
gebruiker daarmee verbazen.
Om een plaats te leren kennen is het
handig om een beeld te krijgen van het
wegenpatroon en markante en te bezich
tigen locades. In een begeleidende tekst
kan een toelichting gegeven worden.
Het verhaal van de gemeente kan verder
aangevuld worden met allerlei (themati
sche) kaarten en afbeeldingen van uit-
eenlopende zaken, zoals de verschillende
bestemmingen van veerboten die in
Hoek van Holland vertrekken. Verder is
alle mogelijke aanvullende informatie
over hotels, restaurants, musea en andere
interessante zaken altijd handig bij de
verkenning van een stad. Een beschrij-
ving van een wandeling is 00k een goede
aanvuliing. Alles bij elkaar zou de kaart
dus veel verschillende informatie moeten
bevatten. Omdat de kaart buiten ge-
bruikt zal worden, is er geen tijd om uit-
gebreid alles te proberen te begrijpen.
Detail deelkaart met daarin de verandering
van de kustlijn van Hoek van Holland (1 op 1
en omgezet naar zwart-wit).
Voor de vormgeving en schrijfstijl is dus
een duidelijke structuur belangrijk. De
gebruiker wil verder lopen en kijken
naar al het moois om hem heen.
De kaart, zoals die gemaakt is, oogt bij
een eerste verkenning oranje, blauw en
chaotisch. Oranje, omdat er over de ver
schillende kaarten en teksten oranje lij-
nen en vlakken lopen en blauw vanwege
de blauwe lijnen. De rangschikking van
de verschillende informatie-elementen
en de vele lijnen zorgen voor een chao
tisch en moeilijk te doorgronden geheel.
Pas bij het geheel uitvouwen van de
kaart (bij na 2 meter breed) wordt de
structuur duidelijk: het midden van het
vel dient als spiegel as. Een deelkaart die
in de linkerhelft plots wordt afgebroken,
wordt in de rechterhelft afgemaakt.
Wanneer een gebruiker de kaart niet he-
lemaal uitvouwt en een deelkaart be-
kijkt, kan de legenda ontbreken waar-
door de inhoud onbegrijpelijk blijft.
De tekst vertelt de geschiedenis van
Hoek van Holland. Kaarten en tekst
staan redelijk los van elkaar. Bij de visu-
alisatie van de kaarten zijn (bij na) alleen
lijnen gebruikt. In sommige gevallen
zorgt dit voor een volstrekt onleesbaar
kaartbeeld. Vooral de deelkaart over de
verandering van de kustlijn van Hoek
van Holland van 1300 tot 2001 in 5 stap-
pen, levert een brij van elkaar kruisende
lijnen op (zie figuur). Daar vlakbij Staat
een serie van n kaarten met de verande
ring van de hele Nederlandse kust. Het
belangrijkste probleem hier is niet het
formaat (2 bij 2 centimeter per kaart),
maar het ontbreken van jaartallen bij de
verschillende kaarten. En zo heeft elke
deelkaart wel iets typisch. Ook een dui
delijke kaart met het stratenpatroon van
Hoek van Holland ontbreekt. Er is wel
een kaart waarop Straten zichtbaar zijn,
maar de weg erop vinden zal niet mak-
kelijk gaan. De gebruiker krijgt niet een
duidelijk beeld van de omgeving.
De achterkant van de kaart vermeldt alle
hoog- en laagwaterstanden en zonsop-
gangen en -ondergangen van een heel
jaar. Over de duidelijkheid van die gege-
vens kan ik alleen zeggen dat het op mij
overkomt als een lange brij data. Mis-
schien is er een 'experf die het goed kan
lezen. Aangezien de doelgroep niet tot
de experts gerekend mag worden, zijn de
gegevens meer een illustratie/vlakvulling
dan nuttige informatie.
Qua vormgeving en presentatie van de
informatie kan de doelgroep heel wat
hebben, maar in dit geval is het allemaal
te gewaagd. Het kost de gebruiker veel
moeite om de verschillende informatie-
eenheden te doorgronden en van elkaar
te (onder)scheiden. De structuur en op-
bouw van het geheel blijlt daardoor een
grote brij van teksten, kaarten en afbeel
dingen. Deze chaos wordt versterkt door
de duidelijk aanwezige oranje lijnen en
vlakken die dwars over (en door) de ver
schillende informatie-eenheden staan.
Deze onduidelijkheid wordt versterkt
door de breedte van gevouwen kaart.
In dit geval voldoet de kaart inhoudelijk
niet aan de vooraf gestelde verwachting,
zoals hierboven beschreven. Dit is op
zieh geen probleem, omdat je dan verrast
kunt worden met een nieuwe manier van
kijken. De gebruiker verbazen was een
van de uitgangspunten bij het vervaardi-
gen van de kaart. Dat is dus gelukt!
R. Rabbers
Kunstwegen - das Reisebuch/
het reisboek. Kunst, natuur en
geschiedenis in het Nederlands-Duitse
Vechtdal
Martin Köttering Roland
Nachtigäller, 2002
448 pp., 13 x 23 cm
Prijs: 15,-
"l'UI
[EN HOL*,'
Hu t*LA N 0
ASlJLAKTE
Kunstwegen is een 132 kilometer lange
fietsroute längs de Vechte/Overijsselse
Vecht van Nordhorn (Duitsland) naar
Zwolle, waarlangs meer dan 60 kunst-
werken zijn verscholen in het groen. Zij
verbeeiden de geschiedenis en de natuur
van de Duits-Nederlandse Vechtdal-re-
gio. De complete route is bewegwijzerd,
maar wat er te zien en niet te zien is
wordt ook uitvoerig beschreven in de
tweetalige, goed verzorgde en rijkelijk
ge'illustreerde reisgids Kunstwegen - het
reisboek. Er wordt informatie gegeven
over de kunstwerken, de geschiedenis en
de natuur van de regio.
37
