ECONOMISCHE
ATLAS
FRANKRIJK
R.BOS- K.ZEEMAN
DER GEHEELE AARDE
IN 60 KAARTEN
«sehmhi»
mm ?aaP. NÖOßOHOFF Ii SHiitgu.
N93.FRANKRIJK
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2003-XXIX-2
TWeede Jeheel om^ewerkte druk.
aardrijkskünde (1913) voor eigen gebruik
schreef, zo is het 00k aannemelijk dat
het bij W. Versluys te Amsterdam ver
sehenen Moderne Geographie van Neder-
land (1913) van Zeeman op deze manier
ontstond. Zeker als men bedenkt dat
Zeeman toen al uitgesproken opvattin-
gen had over het aardrijkskunde-onder-
wijs, zoals: minder onbeduidendheden,
geen gewichtige geleerdheden, opname
van beschrijvingen van natuur en Steden,
en meer aandacht voor de middelen van
bestaan. Vooral door het accent op de
economie kan dit leerboek, samen met
bovengenoemd boek van Kwast, als
baanbrekend voor de economische geo-
grafie in het onderwijs worden be-
schouwd. Dit gebeurde ongetwijfeld on-
der invloed van de grondlegger van deze
nieuwe richting, H. Blink, wat 00k dui-
delijk terug te vinden is in de literatuur-
opgave van Moderne Geographie. Ook in
het in 1921 versehenen Het Nieuwe Euro
pa en het samen met een andere leraar
M.O., J.H. Pik, geschreven Oost- en
West-Indie (1919) "treedt de economie
naar voren." Naast de invloed van Blink
is in Moderne Geographie wederom de
invloed van Beekman aanwijsbaar door
de nadruk op de hydrografie en het eerst
behandelen van het jonge, lager gelegen
land, en daarna pas het oude, hoger gele
gen gedeelte. Moderne Geographie kreeg
vele gunstige recensies, zelfs uit het bui-
tenland, en beleefde vele herdrukken
(zevende druk in 1934). Een achtste druk
van een beknopte versie was in 1952, bij-
na veertig jaar na uitgave van de eerste druk, blijkbaar nog
modern genoeg om in de fondscatalogus van Versluys te wor
den opgenomen. Doordat er steeds twee ingekorte versies ('Be-
knopt en Inleiding waren van elk van de genoemde
leerboeken, werden ze zowel bij het lager, middelbaar en hoger
onderwijs als op kweekscholen gebruikt. Ondanks zijn levens
lange gerichtheid op het lager onderwijs, bleek Zeeman niet
ongevoelig voor het feit dat Moderne Geographie "aan onze
universiteiten door de Heren professoren werd aanbevolen".
Hogerop
Door het succes van Moderne Geographie (eerste druk in febru-
ari 1913, tweede druk reeds in 1914) kreeg Zeeman voor het
eerst bekendheid in onderwijskringen. De bevordering in de
zomer van 1914 van onderwijzer in Winschoten tot directeur
van een rijksdagnormaalschool in Hoogezand zal er door zijn
bespoedigd. Betrokken als Zeeman was bij de kwaliteit van het
lager onderwijs ("zulke beste leerlingen verdienen een goede
verzorging was hij in 1918 een van de oprichters en voorzit-
ter van de 'Vereeniging van Onderwijzers aan de Rijksdagnor-
maallessen'. Jarenlang is hij nog een van de drijvende krachten
geweest van het verenigingsorgaan De Opleiding. Rond 1924
werden de twintig rijksdagnormaalscholen of opgeheven of
omgezet in rijkskweekscholen. Zeeman bleef het lager onder
wijs trouw en werd directeur van de rijkskweekschool in Hil-
versum, en bleef dat tot zijn pensioen (januari 1946).
Figuur 3. Titelpagina
van de 'Economische Hoe het eerste contact is ontstaan is niet duidelijk, maar in
Atlas der Geheele mei 1917 Spraken directeur Ter Horst van uitgeverij Wolters in
Aarde'vanR. Bosen Groningen en Zeeman mondeling af dat Zeeman de school-
K. Zeeman (1924;
archief Wolters-
Noordhoff).
Figuur 4. Fragment
(linker onderhoek)
van de schoolwand-
kaart van Frankrijk
uitgegeven door P.
Noordhoffte Gronin
gen (sch aal
1:1.300.000);
a: eerste druk door R.
Bos [ca. 1904
b: vijfde druk door K.
Zeeman [19S3].
SCHAAL I 16O0OOO.
R.BOS
VIJFDE DRUK door K.ZEEMAN
öletichers PUatsen bovenlOOOOO Inw
IL MWiMjefcv.XKMWOm PUjtsenbeiedeMOQOOO inw
JL Keuv*ftandv20OW0fr 6roott« 17*N*dertana
II fA»ql»ndb«neden?00m Ajntal in woners 42 millioen
m luchthaven
Schaal 1:1500.000
uns*« wn RNOORDHOFF te 6R0NIN6EN
M
21
