KARTOGRAFIE
JJft dc<gLS*
anrafrEÄSKB PBNA
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
2OO3-XXIX-3
KORT OVERZICHT
DER
Prof. Dr. F. A. VENING MEINESZ
MET MEDEVv'ERKING VAN
Prof. J. M. TIENSTRA
N.V - 1950 - GRONINGEN, OIAKARTA
Figuur 1. Leerboek van Vening Meinesz.
Ondergetekende,
verklaart, dat de Student
bij hem/haar het tentamen in
met voldoende uitslag heeft afgelegd.
Datum
In tc leveren met de andere examenstukken
op het Bureau Inlichtingen cn Inschrijving
Rljksunirersiteit Groningen
Figuur 2. Tentamenbriefie Kartografie (dat
werd samen met Klimatologie getentamineerd)
van de docent dr. W.F.Hermans.
AUTOMATISERING EN LANDMETEN
Figuur 3. Voorbeeld van de voor de PBNA-
cursus ontwikkelde leerboeken.
dus in Utrecht sprake van een kartografische traditie. Boven-
dien waren de toenmalige geografische hoogleraren 00k veel
beter in de kartografie geschoold dan thans: de eerste hoogle-
raar, Niermeyer, behartigde als redacteur 12 opeenvolgende
drukken van de Bosatlas, zijn collega resp. opvolger Oestreich
en Van Vuuren beschikten beiden over grote ervaring in het
opmeten van het terrein met theodoliet en planchet.
Buken Utrecht heeft aan de TU Delft Erik Romein vanaf
1966 als lector in de kartografie gewerkt, een functie die later
in een ordinariaat is omgezet en op prof. Bogaerts is overge-
gaan; diens leeropdracht was de vastgoedinformatie en karto
grafie. Dat is echter na het vorig jaar, toen hij met pensioen
ging, niet voortgezet in de huidige hoogleraarsopdrachten al-
daar. In 1971 werd op het ITC Ormeling sr. tot hoogleraar
kartografie benoemd, een functie die hij vervulde tot 1982, en
die sedertdien werd overgenomen door achtereenvolgens
McGrath, Muller en, sedert 1996, Menno-Jan Kraak. Even-
eens in 1971 werd ir. L. van Zuylen benoemd tot lector in de
kartografie. In Nijmegen maakte de kartografie 00k deel uit
van de leeropdracht van NVK-erelid Piket; 00k in Amsterdam
is dat bij fysisch- en sociaal-geografische hoogleraren het geval
geweest, maar daar is nooit veel invulling aan gegeven.
In 1976 vond de eerste volledige kartografische promotie in
Nederland plaats; volledig in de zin van een kartografisch on-
derwerp, begeleid door een kartografische hoogleraar: bedoeld
is de in 2003 overleden Canadees van Nederlandse afkomst
H.L.Ph. Stibbe; hij promoveerde over het onderwerp Marc
Maps, dat betrekking heeft op de digitale documentatie. Se
dertdien zijn er een tiental kartografische promoties gevolgd.
Hoewel die hoogleraarsbenoemingen natuurlijk deels na 1957
vielen heb ik ze alvast behandeld omdat ze zieh buiten de nvk
voltrokken: we hebben als nvk nooit op het niveau van de
universitaire opleiding veel invloed kunnen uitoefenen, wel-
licht met een uitzondering waar ik straks nog op terug kom.
Dan gaan we nu kijken naar de wel door de nvk bei'nvloede
periode vanaf 1958.
Invloed van de NVK: 1958-2003
AI meteen bij de oprichting van de nvk
kwamen de opleidingen op het program-
ma. Tijdens de eerste Nederlandse karto-
grafendag: (Bus, Van Dorsser, Kers, Koe-
man, Kormoss, Niessen, Ras, De Smit en
Verstappen zijn de enigen die toen deel-
namen en nu nog in leven zijn) in janu-
ari 1958 was een van de vragen voor het
forum: In hoeverre wordt er aan Neder
landse universiteiten en hogescholen andere
dan voomamelijk wiskundige kartografie
leer der kaartprojecties en dergelijke gege
ven:3 Daar wordt dan op geantwoord: "op
het ogenblik kan men in Nederland ner-
gens op universitair niveau kartografie
studeren. Men leert Studenten alleen iets
over kaartprojecties terwijl men ze ten
minste iets zou moeten leren over de
nauwkeurigheid en betrouwbaarheid en
de mogelijkheden van verschillende kaar-
ten". Prof. Schermerhorn (TU Delft,
itc) trad vervolgens in het krijt voor een
officiele erkenning door middel van het
examineren van bepaalde kartografische
vaardigheden, in het bijzonder 00k van
tekenaars. Koeman antwoordde daarop
dat gediplomeerde kartografisch teke
naars waarschijnlijk hogere eisen aan hun
werkgevers zouden stellen en daardoor
eerder geneigd zouden zijn naar het bui-
tenland te vertrekken. Des te beter, zei
Schermerhorn, dan werken ze tenminste
op een plaats waar hun bekwaamheid het
zuiverst tot zijn recht komt (Schermer
horn was 00k degene geweest die Koe
man, die als tekenaar begon, had gesti-
muleerd verder te leren en te studeren).
10
