DE KAART OP STRAAT
2OO3-XXIX-4
Kaarten op auto's
Veel kaarten die ik op straat zie hebben voor mijn gevoel iets
vluchtigs. Vaak geven ze het idee dat ze op heel körte termijn
weer weggehaald kunnen worden. Nog korter op een piek zijn
de kaarten te zien die we aantreffen op auto's. Soms staan ze
geparkeerd, maar veelal flitsen ze voorbij en heb je nauwelijks
tijd ze te bekijken.
De kaarten op auto's worden altijd geplakt op bedrijfswagens.
Kaarten op bedrijfswagens zijn om minstens twee redenen
aangebracht. Ten eerste hebben ze een logo-effect. En ten
tweede suggereert de combinatie van kaart en bedrijfsnaam,
die vanzelfsprekend 00k op de auto vermeld wordt, dat het be-
drijf actief is in het gebied dat afgebeeld wordt. Zo heb ik,
sinds ik er wat beter op let, verschillende, al dan niet grafisch
zeer schematisch voorgestelde wereldkaarten en globes op
vrachtwagens van transportbedrijven en touringcarbussen ge-
zien. De bedrijven lijken hiermee, ongeacht of dit juist is, te
willen aangeven, dat hun activiteiten de hele wereld bestrijken.
Zo zag ik onlangs in Amsterdam een vrachtwagen van een
transportbedrijf met een modern vormgegeven Mercator-we-
reldkaart op de zijkant. Hoewel het niet onmogelijk is dat die
auto de hele wereld overgaat, kreeg ik daar toch enige voor-
zichtige twijfel bij, immers de vrachtwagen had een aanvullen-
de tekst waaruit bleek dat het om diepvriesvervoer ging. Maar
wie weet? Misschien heeft het bedrijf nog andere vrachtwa
gens die de hele wereld wel rondrijden.
Wat voor eisen zijn er zoal te stellen aan de kartografie op de
auto's? Omdat de auto's zeer mobiel zijn en de erop afgebeelde
kaarten meestal maar kort waarneembaar zijn, moeten ze in ver
band met de beoogde logowerking, niet te ingewikkeld in el-
kaar zitten. Het moeten daarom afbeeldingen zijn, die zieh vast-
zetten in de herinnering van de kijker. Het gepresenteerde
kaartbeeld is daarom vaak contrastrijk aangezet, terwijl de infor-
matie over de afgebeelde regio sterk gegeneraliseerd wordt. Ze
bieden vrijwel altijd geen, dan wel een minimale hoeveelheid
topografische informatie. Vaak beperken de kaarten op auto's
zieh tot enkel de contouren van de afgebeelde regio. Ze lijken
dan 00k veeleer door een reclametekenaar dan door een karto-
graaf ontworpen te zijn, iets wat overigens niet onlogisch is.
Een tweede eis die blijkbaar aan kaarten op auto's gesteld
wordt, is dat de afgebeelde regio voldoende groot is. Voldoen-
de mensen moeten de regio herkennen. Een voorbeeld van een
herkenbare regio geeft een auto van een Italiaans restaurant die
momenteel in Utrecht rondrijdt met 'de laars' op de buiten-
kant. Ook de contouren van ons eigen Nederland lenen zieh
ervoor om afgebeeld te worden, immers de makkelijk herken
bare vormen rond IJsselmeer, Noordzee en de Zeeuwse wate-
ren zijn hiervoor bij uitstek geschikt. Verder beeiden ook ei-
landbewoners hun regio regelmatig op bedrijfsauto's af. Afge-
lopen zomer was ik op Terschelling en heb er vier
verschillende kaarten van het eiland op auto's gezien.
AI eerder werd genoemd dat de 'mobiele kaarten' met name
op bedrijfsauto's aangetroffen worden. Toch gebruikt ook de
(semi-)overheid ze wel. Laatst zag ik nog een auto van een
landmeetkundige organisatie met een kaartje op de zijkant
voorbij. Tot op heden is echter de mooiste 'mobiele kaart' die
van de Topografische Dienst geweest die in de jaren tachtig en
negentig van de vorige eeuw een tram in Amsterdam sierde.
Hiertoe was de hele tram bedekt met uitvergrote delen van de
bladen 19 (Alkmaar) en 25 (Amsterdam) van de Topografische
Kaart 1:50.000. Kaart en tram hadden altijd enorm veel be-
kijks. Wat jammer dat die niet meer rondrijdt.
M. Hameleers
Noot
Zie: Geudeke, P.W. (1990), Land in kaart. In: Hameleers, M. (red.),
Geschiedenis van de Topografische Kartering van Nederland. Utrecht:
Werkgroep voor de Geschiedenis van de Kartografie van de Neder-
landse Vereniging voor Kartografie en de Vakgroep voor Kartografie
van de Rijksuniversiteit Utrecht, pp. 96-102, met afbeelding van de
tram op p. 97.
60
