Hl Hl Éz
1' I I
Stippen- of spreidingskaarten
Om de valkuilen van de standaardkaarten (waarop
alleen harde grenzen als wel/geen bebouwd gebied
gehanteerd worden) en de problemen bij de verschaling
ervan te voorkomen heeft professor Taeke de Jong
(Bouwkunde, TU Delft) de methode van de zogeheten
'spreidingskaarten' ontwikkeld, die een beeld geven
van het relatieve voorkomen van topo- of geografische
fenomenen, gerelateerd aan een gegeven kaartschaal.
Bewoningsdichtheid wordt dan niet meer afgelezen
aan arbitraire stadsgrenzen of aan gemiddelde dicht
heden per gemeentegebied (zoals choreopleten die
volstrekt los raken van de topografische ondergrond)
maar aan de feitelijke weergave van de (geaggregeerde)
dichtheid. Je trekt bijvoorbeeld op de kaart open cirkels
met een dunne rand (0,2 mm dik) die afhankelijk van
de schaal bijvoorbeeld steeds 500, of 1000, of 10.000
inwoners omvatten. Heel veel kleine cirkeltjes dicht
bovenop elkaar betekent zeer dicht bewoond gebied,
hele grote cirkels betekenen 'dunbewoond'. Het beeld
van (de verschillende delen van) het Groene Hart, een
Gelderse Vallei en van noordoost Groningen wordt
opeens heel anders dan een standaard kaart suggereert.
Met bebouwing (al of niet inclusief verharding) valt
hetzelfde te doen: zodra 100, 1000 of 10.000 m2 dak
en/of verharding bijeen kan worden gebracht wordt
een cirkel gezet. Het Westland (95% bebouwd/verhard)
scoort dan veel hoger veel meer kleine cirkeltjes)
dan Den Haag zuidwest (35% bebouwd/verhard= 3x
grotere cirkels) of Den Haag centrum (80%). Het
buitengebied van de Gelderse Vallei (9%-cirkels) is
veel dichter becirkeld dan Groningen (0,1%), etc. Zeer
RO-relevant, ook nog geografisch verantwoord zonder
in de 'dichotome valkuil' te vallen.
Volgens de Jong zouden dergelijke relatieve kaarten
tegemoet kunnen komen aan de wens van bijvoorbeeld
Dirk Sijmons om mede t.b.v. de lagenbenadering eens
een 100% RO-relevante ondergrond in handen te
krijgen. Wat kan een dergelijke benadering inhouden
voor de weergave van natuur? of van landschappen?
Stippenkaarten kunnen dus een waardevolle (want
ook relativerende) aanvulling vormen op morfologische
en topografische kaarten. Het idee ligt er, voor de
uitvoering ervan moet nog veel werk verzet worden.
Density of Paris. London and Deltametropolis
Kader 3.9 De kartografische methode van Taeke de Jong
31
Stippenkaarten zijn superieur,
dichtheid in vlakken weergeven is misleiding,
omdat een arbitraire korrellocatie, -vorm en grootte
het beeld bepaalt.
Schaalparadox
Korrelgrootte variëren
binnen of tussen tekeningen
is misleiding.
spreidingstoestanden
korrel
verschil #0 legenda zwart, wit,
o2oo2o
gelijkheid 0*00*0 dan geen grijs.
deconcentratie 4 concentratie
zes keer dezelfde dichtheid
de legenda van nederland
Succession of sprawl
Big cities around the Green Heart
100 000 inh. dispersed
100 000 inh. within 3km radius
1mln. inh. within 10km radius
10mln. inh. within 30km radius
<100 000 inh. within 10km radius
<1mln. inh. within30km radius
manipulatie van korrellocatie, korrelvorm, korrelgrootte
random gradiënt opéénhoping
patroon bimodaal langwerpig
