4.2 De RHS-kaartVijfde Nota deel 1
In de vijfde nota Ruimtelijke Ordening (deel 1) werd
een zeer uitgebreide ruimtelijke analyse gepresenteerd
die als basis diende voor de PKB-kaart. De analyse
resulteerde in de zogenaamde "Ruimtelijke Hoofd
structuur van Nederland", een beschrijving en ruimte
lijke interpretatie van Nederland omstreeks het jaar
2000 (figuur 4.2). Was de grondslag van de Witsen-
kaart een landschapsanalyse, deze kaart is een struc
tuuranalyse.
De legenda is geïnspireerd op de "lagenbenadering"
van Sijmons c.s. In de eerste laag zijn vooral reliëf-
kenmerken aangeduid (ook voor de onderwater
bodem van de Noordzee) en zijn rivieren en uiter
waarden als blauwe linten door het land getekend.
De tweede laag bestaat uitsluitend uit het hoofdwegen
en hoofdspoorwegennet, waarbij geen topografisch
correcte knooppunten zijn getekend zoals in de Witsen-
kaart.
De derde laag - occupatiepatronen - is deels pointil
listisch opgetekend. Het lijkt er bijna op dat ieder ge
bouw in Nederland op deze kaart als stip is weer
gegeven. Stedelijke gebieden en dorpen manifesteren
zich als spreidingspatroon van gebouwen en niet als
contouren van bouwblokken of vlekken met wegen
en parken. Een deel van de occupatielaag is meer
interpreterend weergegeven: de grotere steden hebben
een bruine contour over de stipjes heen gekregen.
De stedenring Centraal Nederland, de Randstad
vleugels), de stedelijke knooppunten en dergelijke
kunnen op de kaart worden herkend. Niet duidelijk
is of hier een numeriek criterium (bebouwingsdichtheid,
bereikbaarheid) is gehanteerd of dat de planologische
historie hierin een rol heeft gespeeld
Precieze kaarten met een tentatief totaalbeeld
Beide kaarten geven een alternatief voor de droge
topografische werkelijkheid, met als oogmerk ruimtelijk
beleid te onderbouwen, zoals in de Vijfde Nota deel
1 is gebeurd, of met als oogmerk in de voorbereidende
fase meer of ander houvast te geven aan plannenma
kers en ontwerpers (hetgeen voor beide kaarten geldt).
Daarnaast kunnen ze gezien worden als een poging
om de grote hoeveelheid op nationale schaal irrele
vante topografische informatie te reduceren: sluisjes,
stuwtjes, molens, het onderscheid tussen loof- en
naaldbos etc. zijn verdwenen. De Witsenkaart blijft
de legenda van nederland
