wereld of eigenlijk de „binnenwereld". Niet alleen kunnen hem
op deze wijze instructies bereiken betreffende zijn werk, maar het
is zelfs voorgekomen, dat deze communicatie-mogelijkheid beslis
send was voor het leven van een geodeet, die zich bevond in een ge
bied, waar men nog doet aan die extreme vorm van naastenliefde:
kannibalisme. Eenzaamheid is intussen geen noodzaak bij de toe
passing van radio-telefonie in de geodesie; ook over korte afstanden
kan men daarvan plezier zowel in ernstige als in frivole beteke-
nis hebben, b.v. bij de barometrische hoogtemeting.
Van meer essentiële betekenis voor de geodeet is de electriciteit
bij radioverbindingen wanneer het gaat om radio-plaatsbepaling,
een gebied dat vooral gedurende de tweede wereldoorlog sterk ont
wikkeld werd in Amerika en Engeland. In het eerste land werd het
principe van wat later de Shoran-methode zou worden genoemd ge
vonden door lieden, die groot genoeg waren om door ongewenste
verschijnselen niet geïrriteerd doch geïnspireerd te worden, zoals
Gauss het principe van de heliotroop uitvond via een dakvenster, dat
op hinderlijke wijze zonlicht weerkaatste. Het waren de televisie-
ingenieurs van de R.C.A., die (in 1938) niet slechts ontdekten, dat
de storende nevenbeelden te wijten waren aan reflectie van de radio-
golf op gebouwen, maar daar bovendien de conclusie aan verbon
den dat het mogelijk moest zijn daarvan gebruik te maken om af
standen te meten. Natuurlijk moest voor dit doel speciale apparatuur
gebouwd worden en de simpele reflectie moest worden vervangen
door ontvangst, versterking en terug-uitzending. Het eerste doel dat
men voor ogen had was luehtnavigatie in verband met nachtelijke
precisie-bombardementen. De nauwkeurigheid, die hiermee bereikt
werd, was evenwel zodanig dat een vreedzamer categorie van de
mensheid, de geodeten en in het begin vooral een maritieme variant
daarvan, de hydrografen, opmerkzaam werden en de methode voor
hun werk gingen toepassen. De resultaten werden steeds beter - soms
beter dan ze waren, n.l. wanneer ondeskundigen die de fondsen
moesten verschaffen overtuigd moesten worden van het nut en de
voortgang van de proefnemingen. Deze uitwas van l'art de grouper
les chiffres is inmiddels niet meer nodig; de Shoran-methode, sinds
26
