juister en algemener gesteld: de trilateratie met zwevende richt
punten. De meest voorkomende toepassing is die ter verbinding van
twee door water gescheiden driehoeksnetten. Achtereenvolgens wor
den op minstens twee, gewoonlijk drie, punten boven water vanuit
een vliegtuig fakkels aan een parachute uitgeworpen, waarop gelijk
tijdig vanuit minstens twee, meestal drie, terrestrische punten aan
elk der beide kusten wordt gericht met een theodoliet. Bij de eerste
toepassingen (Denemarken-Noorwegen 1945, Florida-Bahama-eilan-
den 1946) werd de gelijktijdigheid verkregen door middel van
speciaal uitgezonden tijdsignalen, maar moderner is de methode,
waarbij fotografisch registrerende theodolieten worden gebruikt,
waarvan het registreer-mechanisme radiografisch vanuit één punt,
b.v. vanuit het vliegtuig, wordt bediend, zodat de waarnemer al zijn
aandacht kan wijden aan het „volgen" van de fakkel (Manitoba,
Canada 1953). Of deze methode van trilateratie zich zal handhaven
naast de electronische methoden staat te bezien.
Was in het laatste geval de electriciteit niet meer dan een hulp
middel bij een in wezen optische methode, er zijn voorbeelden van
een veel inniger samenspel met het licht: de foto-electrische cel en
de Kerr-cel. Een toepassing van de eerste vindt men in de bepaling
van het rendement van de sluiter van een fotogrammetrische camera:
het licht van een constante lichtbron, dat gedurende de werkings-
tijd van de sluiter wordt doorgelaten, wordt opgevangen door een
foto-electrische cel en de daardoor opgewekte electrische stroom ge
registreerd met de oscillograaf. Een toepassing, die in de Astronomie
reeds gerealiseerd is en nu in de Geodesie in iets andere vorm begint
door te dringen, is een inrichting met de cybernetische naam
„electrisch oog" aangeduid waarmee het visueel richten van een
kijker wordt vervangen door foto-electrisch richten. De lichtbundel
afkomstig van het richtpunt wordt gesplitst in twee bundels die, na
door een draaiende schijf of een vibrerende lamel pulserend te zijn
gemaakt, via een foto-electrische cel een wisselstroom produceren,
waarvan de amplitude een functie is van het verschil in sterkte van
de lichtbundels, dat op zijn beurt afhangt van de richting van de
29
