30
kijker. Op het moment dat de amplitude nul is, is de kijker per
definitie gericht op het richtpunt. Objectiviteit en vergroting van
bereik, nauwkeurigheid en snelheid zijn de belangrijkste voordelen.
Ook hij de moderne lengtemeting met gemoduleerd licht speelt
de eleetriciteit een belangrijke rol. Gemoduleerd licht was reeds
vele malen gebruikt om, uitgaande van een bekende afstand, de
voortplantingssnelheid van licht te meten, maar het was de Zweed
Bergstrand die voor het eerst consequent een oplossing zocht voor
het omgekeerde probleem, waarin de geodeet geïnteresseerd is.
In zijn „geodimeter" wordt gebruik gemaakt van een Kerr-cel, die
de eigenschap heeft onder een electrisehe spanning het polarisatie-
vlak van lineair gepolariseerd licht te draaien. Licht afkomstig van
een ingebouwde lichtbron wordt door een nicol gepolariseerd, pas
seert de Kerr-cel en treft daarna een over 90° gedraaide nicol. Deze
tweede nicol laat het licht door in een mate die afhankelijk is van
de polarisatierichting en dus van de spanning op de Kerr-cel. Legt
men een wisselspanning aan, dan resulteert derhalve een met de
zelfde periode gemoduleerde lichtbundel. Deze lichtbundel wordt
door 'n spiegel aan 't andere einde van de te meten afstand terugge
kaatst en weer opgevangen op een in de geodimeter ingebouwde foto-
electrische cel die 't in 'n electrisehe wisselstroom vertaalt. Het fase
verschil daarvan ten opzichte van de wisselspanning op de Kerr-cel
is, behoudens een veelvoud van een kwart van de golflengte van de
modulatie (met die benadering moet de afstand bekend zijn), een
maat voor de te meten afstand. Behalve voor de geodimeter kan
deze beschrijving tot zover ook gelden voor een soortgelijk instru
ment, dat ontwikkeld werd aan het „Institut für angewandte Geo-
dasie" in Frankfort. Het meten van het faseverschil door het te
elimineren gebeurt echter op verschillende wijze. In de geodi
meter wordt de foto-electrische cel gestuurd door dezelfde wissel
spanning, die de Kerr-cel bedient, zodat ze werken in hetzelfde
rhythme. Bij een faseverschil nul zal de foto-eleetrische cel dus juist
ongevoelig zijn en dus geen electrisehe stroom leveren. Deze toestand
wordt kunstmatig gecreëerd door de lichtweg door middel van een
