Hiran) bij uitstek geschikt is voor het meten van lange afstanden.
De kosten van aanschaffing zijn hoog; voor gelijke bereiken onder ge
lijke omstandigheden (noise level) en vergelijkbare prestaties liggen zij
voor alle lange-afstandssystemen in de orde van grootte van 1/2 a 3/4 mil
joen gulden.
Voor kleinere projecten - havens e.d. - zijn dergelijke kosten prohibitief
en bovendien wenst men dikwijls een nauwkeurigheid welke met de
bovenbedoelde categorie niet altijd bereikbaar is. Voor kleine projecten
bestaat echter wel dikwijls een behoefte aan radioplaatsbepaling; mist en
slecht zicht gaat vrijwel steeds gepaard met de voor nauwkeurige diepte
metingen vereiste kalme zee, terwijl helder zicht nagenoeg altijd samen
gaat met harde wind en ruwe zee.
Ten behoeve van dergelijke kleine projecten zijn de lichtgewicht korte-
afstandssystemen ontwikkeld, waarvan de aanschaffingsprijs een factor
5 a 7 lager ligt. Met betrekking tot deze categorie wordt in brochures
dikwijls vermeld of gesuggereerd dat zij ook geschikt (te maken) zijn voor
grote bereiken. Dit is in het algemeen niet onjuist, doch omvang en
kosten nemen dan sterk toe, terwijl ook om andere redenen de keuze dan
beter zou kunnen vallen op een systeem dat voor groot bereik ont
worpen is.
Ten aanzien van de verlangde nauwkeurigheid worden wel eens eisen
gesteld, welke hoger zijn dan overeenkomt met de schaal van de kaarte-
ring; zo heeft het b.v. weinig praktisch nut om bij schaal 1 25 000 de
eis hoger te stellen dan 5 meter.
Verreweg de grootste beperkingen van lange-afstandssystemen zijn ge
legen in de anomalieën in de voortplanting van de radiogolven en in de
atmosferische ruis, welke laatste sterk uiteenloopt voor verschillende ge
bieden op aarde (dit soort beperkingen speelt op de kortere afstanden
een zeer veel kleinere rol). Radiotechnische verbeteringen in de zenders
kunnen daaraan niet tegemoet komen en sommige voorstellen in die rich
ting zijn dan ook volkomen zinloos.
Ondanks de zeer summiere behandeling, zal uit de vorige paragrafen
wel duidelijk zijn, dat de op continue, ongemoduleerde golven werkende
systemen in vele opzichten voor middelbare en grote bereiken in het
voordeel zijn vanwege de mogelijkheden van smalle zend- en ontvangst
banden en de gunstige verhouding signal noise welke met kleine
127
