bereiken, al was het eindresultaat voor g natuurlijk nooit beter dan de
hiervoren genoemde onzekerheid van 3 mgal; soms was deze nog iets
groter.
Hiermede was dus in beginsel het vraagstuk opgelost en werd daardoor
de vormbepaling van de aarde langs gravimetrische weg mogelijk, ook
van de zeegedeelten van het aardoppervlak. Na thuiskomst werd een
nieuwe uitreis naar Indië aangevraagd, nl. via Panama naar Indië en
deze had in 1926-1927 plaats. Een nieuw slingertoestel was intussen ge
construeerd, waarbij het verschil der uitwijkingshoeken van de twee
samenwerkende slingers direct wordt geregistreerd. Het is gemakkelijk
in te zien, dat dit verschil vrij is van het effect der hoofdstoring door de
scheepsversnellingen, nl. van dat der horizontale versnellingen; de re
gistratie ervan ziet er uit alsof zij van een ongestoorde slinger afkomstig
is. Met zijn drie in één vlak slingerende slingers levert het toestel twee
dergelijke ongestoorde verschilregistraties op. Het gehele slingertoestel
is samen met het fotografisch registratietoestel cardanisch opgehangen.
Met dit toestel heeft schrijver dezes op meer dan duizend zeestations be
vredigende waarnemingen uitgevoerd en anderen hebben daaraan met
copieën van dit toestel nog vele duizenden waarnemingen toegevoegd.
De waarneming van de ongestoorde slingertijd heeft een nauwkeurigheid
van ongeveer 1 mgal, doch hier moet natuurlijk het effect van de on
zekerheid op volle zee van de oost-west snelheid bijgeteld worden. In de
gegeven middelbare fout is inbegrepen wat nog volgt uit tweede orde
correcties, waarvoor later nog een hulptoestel bij het hoofdtoestel is aan
gebracht.
In de laatste paar jaren is aan deze methode om de zwaartekracht op
zee te meten een nieuwe toegevoegd. Met behulp van wat de moderne
techniek mogelijk maakt is het Graf gelukt een gyroscopisch gestabili
seerd platform aan boord van een schip aan te brengen, dat zich op zeer
kleine afwijkingen na loodrecht ingesteld houdt op de gemiddelde schijn
bare zwaartekracht en deze mag als identiek beschouwd worden met de
gemiddelde ware zwaartekracht. Daarvoor is het inderdaad nodig de
bewegingen van dit platform bijzonder sterk te dempen, zodat het be
wegingen met de perioden van lange golven, d.w.z. van tientallen secun-
den, wegdempt. Op dit platform is een doorlopend registrerende, even
eens sterk gedempte elastische gravimeter aangebracht, zodat het in de
registratie niet moeilijk is van de kleine schommelingen in de aanwijzing
142
