worden afgebeeld. Vlak voor de fotografische plaat en op de plaats waar
het maanbeeld wordt gevormd, bevindt zich een planparallelle plaat ter
grootte van dat maanbeeld. Deze planplaat is als filter uitgevoerd en
dient om overstraling door het overvloedige maanlicht op de fotogra
fische plaat te verhinderen. De beweging van de maan ten opzichte van
de sterren wordt gecompenseerd door genoemde planplaat tijdens de
opname te laten draaien. Op deze wijze verkrijgt men ook een scherpe
afbeelding van de maan.
Door op de fotografische plaat de afstand te meten tussen de maanrand
en de omliggende sterren vindt men uiteindelijk de coördinaten van het
middelpunt van de maan. Deze coördinaten zijn de rechte klimming
en de declinatie, die afhankelijk zijn van de plaats en tijd van waar
neming. Zijn nu de rechte klimming, de declinatie en de tijd van waar
neming bekend, dan kan men daaruit de coördinaten van de waar
nemingsplaats berekenen.
Bij deze berekening gaat men uit van een rechthoekig coördinaten
stelsel, waarvan de oorsprong samenvalt met het middelpunt der aarde.
Veronderstelt men de baan van de maan als bekend dan kan men de
positie welke de maan op het waarnemingsmoment innam, uitdrukken
in een x, y en z coördinaat. Uit tenminste twee fotografische opnamen
van de maan vanuit dezelfde standplaats zijn de rechthoekige coördinaten
van die standplaats te berekenen. Reduceert men vervolgens die be
rekende coördinaten tot gemiddeld zeeniveau, dan heeft men een punt
van de gezochte geoïde gevonden. Door op meerdere plaatsen op aarde
dergelijke waarnemingen te doen vindt men dus meerdere punten van
de geoïde, waarna tot vormbepaling daarvan kan worden overgegaan.
Terwille van de duidelijkheid is de berekeningsmethode hier vereen
voudigd voorgesteld.
Behalve bij de vormbepaling van de aarde speelt de maan ook een grote
rol bij de tijdbepaling. Sinds lang heeft men de eenheid van tijd ge
baseerd op de periode die de aarde er over doet om een keer om haar
as te draaien. Men heeft evenwel kunnen vaststellen dat die periode
iets varieert en daarom gaat men nu liever uit van een meer constante
periode en wel die, waarin de maan een gehele omwenteling om de
aarde maakt.
Ook voor deze tijdbepalingen wordt de maancamera van Markowitz
gebruikt.
145
