nomen. Deze richting wordt gereflecteerd door de voorzijde van een
spiegel, die onder ongeveer 45 gr. vast verbonden is met de straalstang.
Het fotogram wordt gereflecteerd door de achterzijde van dezelfde
spiegel. Deze beide reflecties vallen op een triëder-prisma dat de beelden
van fotogram en lichtpunt samen naar het waarnemingssysteem leidt.
Dit is theoretisch zonder twijfel een geniale constructie, waarbij noch de
positie van de genoemde spiegel, noch die van het triëder-prisma aan
regelingsvoorwaarden zijn onderworpen. Het in de praktijk kritische punt
is gelegen in de kwaliteit van het lichtende meetmerk, dat voor een goede
stereoscopische waarneming niet als een ster, doch als een schijf behoort
te worden gezien.
De bijzonderheid van de Thompson Watts plotter ligt niet in het waar
nemingssysteem, doch in het feit, dat hierbij de luchtbasis optreedt als
centrale as. Thompson heeft hierin het indertijd door Fourcade aange
geven beginsel in toepassing gebracht.
Par. 3. Toekomstige ontwikkelingen in de instrumentatie voor kartograjische uit
werking
Hierbij valt de aandacht in de eerste plaats op de automatisering. Men
kent reeds op dit ogenblik allerlei vormen van automatische registrering
van in kaarteringsmachines gemeten coördinaten. Alle precisie-kaarte-
ringsmachines kunnen worden voorzien van hetzij mechanische hetzij
elektronische inrichtingen voor de registrering van drie coördinaten van
ieder punt dat wordt ingesteld. Instrumenten voor beeldenpaarprojecties,
zoals Kelsh en Nistri, kunnen worden verbonden met elektronische
registreerapparaten, die dwars- en lengteprofielen vastleggen op pons
band ter verdere verwerking in rekenmachines t.b.v. ontwerpen van
autobanen e.d.
Dit zou ik nog niet willen verstaan onder automatisering van het eigen
lijke fotogrammetrische proces. Dit geldt evenmin voor de constructie
van Helava van de National Research Council of Canada, waarbij de
in een stereocomparator ingestelde punten door een speciale elektro
nische rekenmachine in ruimtelijke coördinaten worden bepaald en ge
lijktijdig gekaarteerd. Zolang men de punten met behulp van handwie-
len en anderszins op grond van waarneming moet instellen, kan men niet
spreken van een volledige automatisering. De karakteristiek van dit
instrument ligt dan ook niet in de gedachte aan automatisering, maar
168
