Hoewel dit type rekenmachine reeds ver voor de tweede wereldoorlog
zijn intrede in de landmeetkunde heeft gedaan (in het Laboratorium
voor Geodesie worden nog enkele zeer interessante modellen bewaard),
is het gebruik van elektrische machines op grote schaal pas een tiental
jaren geleden goed begonnen. En in die tien jaren heeft de elektrische
rekenmachine een snelle ontwikkeling doorgemaakt. Vooral de bereke
ningen uit de statistiek hebben op de huidige vorm van de elektrische
machine hun stempel gedrukt. Om aan wensen van verschillende groepen
gebruikers tegemoet te komen zijn er van eenzelfde merk vaak geheel
verschillende typen in de handel.
Het standaardmodel van Friden heeft een volautomatische vermenig
vuldiging en deling en is voorts uitgerust met afzonderlijke toetsen voor
positief en negatief vermenigvuldigen. Daarnaast is er een Friden-machine
met automatische worteltrekking, een model met een geheugen voor het
onthouden van één getal en sinds kort brengt Friden nu ook een machine
in de handel met een kubeerinrichting en nog enkele andere speciale
voorzieningen, die haar zeer geschikt maken voor rekenwerk zowel uit
de lagere als uit de hogere geodesie.
Sinds enige tijd bestaat er een nieuw type rekenmachine van de Madas-
fabrieken, dat in tegenstelling tot de oude modellen afzonderlijke toetsen
voor automatisch positief en negatief vermenigvuldigen heeft. Dit is be
slist een voordeel, omdat men nu a.h.w. gedwongen wordt het teken van
het produkt zorgvuldig te bepalen, alvorens contact voor vermenigvul
digen te maken. Bezit een elektrische machine slechts één toets voor
automatisch vermenigvuldigen, en wordt het negatief vermenigvuldigen
bewerkstelligd door het omzetten van een knopje, dan loopt men steeds
het gevaar het omzetten van het knopje te vergeten.
De Marchant-machines zijn vooral bestemd voor handelsberekeningen.
Niettemin heeft de machine in de landmeetkunde wel degelijk toepassing
gevonden.
Sinds enkele jaren brengt Marchant het model SKA in de handel, dat
in belangrijke opzichten afwijkt van het standaardmodel en daardoor
naar ons oordeel nog beter geschikt is voor landmeetkundig rekenwerk.
De machine heeft automatische vermenigvuldiging, deling en kwadra
tering en bezit afzonderlijke toetsen voor positief en negatief vermenig
vuldigen. De machine bezit niet zoals de normale Marchant-machines
de kolom van tien vermenigvuldigtoetsen maar beide factoren worden
176
