van een aluminiumkoker voorzien van twee inkepingen die over de mikkor- rels van de miklijnen van de kijker gebracht worden. Het zonneprisma is dan stevig op de koker bevestigd. Bij cirkelstandverandering volstaat het de koker weg te nemen en terug over de twee pinnen te plaatsen, mits men ervoor zorgt, dat het bovengedeelte van het prisma bij de eerste stand onder komt te liggen bij de tweede stand van de kijker. Zo verkrijgt men een juiste standverandering zonder de instelling van het zonnerozet te moeten bijwerken. De kleurenfilters van het prisma waarover wij beschikten, waren te sterk. Zij lieten slechts de zonnewaarneming toe bij gans open hemel. Het min ste wolkje stoorde het mikken. Het ware wenselijk over lichtere filters in het zonneprisma te beschikken mits men het kijkeroculair voorziet van een filter naar goeddunken van de waarnemer. c. De waterpassextant De luchtbel van de sextant is stuk aan de zuidpool aangekomen (stoot of vorst?). Bij gebrek aan een kunstmatige horizon hebben wij dit toestel, dat op onze tochten zeer nuttig zou geweest zijn, niet kunnen gebruiken. d. Het astrokompas Het astrokompas is een van de nuttigste toestellen in de zuidpoolstreek, waar de magnetische afwijking niet enkel slecht gekend, maar ook steeds veranderlijk is (geweldige magnetische onweders). Het mag met recht het antarctisch kompas genoemd worden. Een astrokompastrek, zonder zichtbaarheid aan de grond 's nachts en overdag uitgevoerd, gedurende meer dan 24 uur, over een honderdtal kilometers, bracht ons op minder dan 50 meter van het doel. e. Het horizontaal telemetrisch baken van twee meter De invardraden of -linten zijn vrijwel onbruikbaar in Antarctica wegens de hevige wind. Bij gebrek aan een geodimeter of een tellurometer schijnt het horizontaal invarbaken dus het meest geschikte toestel tot horizon tale afstandsmeting te zijn. Het is bijzonder geschikt voor het aanleggen van basissen voor plaatselijke driehoeksmeting, met het oog op de aan hechting van ontoegankelijke punten. In het bijzonder voor polygonatie door geleide centrering is het baken zeer nuttig. Bovendien kan het ge makkelijk tegen de wind beschut worden; zijn geringe afmetingen verge makkelijken het vervoer. 226

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Lustrumboek Snellius | 1960 | | pagina 227