lisch patroon en de plaats van de waarnemer is vastgelegd door twee
elkaar snijdende hyperbolen.
b. Systemen welke op continu uitgestraalde golven berusten.
Indien twee zenders elk een continue golf uitstralen, dan produceren zij
een interferentiepatroon, waarin het faseverschil constant is op hyper
bolische radiopositielijnen. Bij ten opzichte van elkaar gesynchroniseerde
(in de pas lopende) zenders behoudt een dergelijk hyperbolisch patroon
een vaste stand in de ruimte. Een tweede paar zenders - waarvan meestal
één gemeenschappelijk met het eerste paar - levert een tweede stel radio
positielijnen en uit de snijding van beide volgt de plaats van de waar
nemer.
Men kan dit faseverschil meten op de uitgestraalde draaggolven, dan wel
op daarop gemoduleerde golven; de voor- en nadelen van ongemodu-
leerde, dan wel van gemoduleerde golven zullen later worden besproken.
De hierboven beschreven systemen kunnen door een onbeperkt aantal
waarnemers gebruikt worden.
Er bestaan ook andere uitvoeringen, waarbij de bovengenoemde ge
meenschappelijke zender geplaatst is op het schip waarop, of in het
voertuig of vliegtuig waarin de waarnemer zich bevindt. Bij die uit
voering veranderen de faseverschillen met de andere twee vast opgestelde
zenders als de waarnemer zich verplaatst. De door de waarnemer met
een speciale radio-ontvanger gemeten faseveranderingen zijn een maat
staf voor de afstandsveranderingen tot de beide vast opgestelde zenders.
Laatstgenoemde systemen zijn uiteraard alleen geschikt voor single party
use en leveren cirkelvormige patronen.
De bestaande radio-kaarteringssystemen berusten op één van de beide
beginselen a. of b., doch in technische uitvoering bestaan zoveel variaties,
dat zij in vele gevallen in meer dan één van de bovengenoemde groepen
I tot IV en 1 tot 6 kunnen worden ondergebracht.
4 Beschikbare ruimte in het frequentiespectrum
Het gebruik van radio voer verschillende civiele en militaire doeleinden
heeft reeds lange tijd een zodanige omvang aangenomen, dat een inter
nationale verdeling van de beschikbare frequenties noodzakelijk is.
In hoogste instantie wordt dit geregeld door organen welke ressorteren
onder de International Telecommunications Union (I.T.U.) te Genève.
96