133 b. door eerst de baan van de satelliet zeer nauwkeurig te bepalen en vandaar uit terug te berekenen (via de oorspronkelijke waarnemingen) wat de best daarbij behorende stationscoördinaten zijn. Dit is de zogenaamde dynamische methodedie mathematisch gezien veel ingewikkelder is dan de geometrische. De onbekenden in het vraagstuk zijn nl. niet alleen de gezochte stations coördinaten, maar ook de baanelementen, en de storingen daarin. Er is een enorm aantal waarnemingen nodig om al deze onbekenden op te lossen. Het voordeel van deze complexe methode is dat behalve de stationscoördinaten ook de geoïde tegelijkertijd bepaald kan worden, waarop wij straks nog terugkomen. De meest recente resultaten op Smithsonian zijn verkregen uit ongeveer 26000 waarnemingen van elf satellieten. Zonder een snelle en grote rekenautomaat - een IBM 7094 in dit geval - zou een rekenprobleem van dergelijke omvang en ingewikkeldheid praktisch onoplosbaar zijn. De resultaten verkregen met de dynamische methode zijn zeer bevredigend (zie figuur 2). Er is bij de beschrijving van de dynamische methode al even gewezen op het feit dat de vorm van de geoïde bepaald kan worden uit satellietwaarnemingen. (Dit is behalve voor de geodesie ook van grote betekenis voor de ruimtevaart en de studie van het inwendige der aarde.) De onregelmatigheden in de baan van een satelliet nl. staan in direct verband met de onregelmatige vorm van de geoïde. (In vaktermen: de coëfficiënten Jdie in de bolfunctie-ontwikkeling van de geoïde voorkomen, zijn ook aanwezig in de mathematische uitdrukking van de satellietbanen en kunnen dus uit deze laatsten worden opgelost.) Men ver krijgt uit satellietwaarnemingen misschien niet de meest gedetailleerde, maar wel de beste algemene vorm van de geoïde. Dit laatste is met de klassieke mid delen, zoals zwaartekrachtsmetingen, nooit ten volle gelukt. Zwaartekrachts metingen zijn weliswaar op vele plaatsen uitgevoerd, doch de verdeling van deze metingen over het aardoppervlak (inclusief oceanen!) laat nog steeds te wensen over, waardoor ook de geoïdebepaling gebrekkig is gebleven. Satellite Geodesy heeft zich zo snel ontwikkeld, dat men op hetSmithsonian Astrophysical Observatory" de tijd rijp heeft geacht om alle reeds gevonden resultaten op dit gebied met elkaar te vergelijken en te combineren en hieruit een semi-definitieve vorm en grootte van de aarde af te leiden. De bepaling

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Lustrumboek Snellius | 1965 | | pagina 130