Uit t! schenken ra de orpisÉ van liet ruimteontderioek ie het algemeen 46 en in het bijzonder op geodetisch gebied. Men kan het woord kunstmatige aardsatelliet, kunstmaan, gebruiken in tegen stelling tot de enige natuurlijke aardsatelliet, de maan. Het kenmerkend ver schil tussen beide is, dat de natuurlijke maan, een relatief grote massa, op rela tief grote afstand 60 x de aardstraal) van de aarde haar baan beschrijft, met een relatief lange omlooptijd (ruim 27 dagen), terwijl een kunstmaan slechts" op enkele of meerdere honderden kilometers van het aardoppervlak haar baan beschrijft, met een ten opzichte van de aarde te verwaarlozen massa en met een omlooptijd van omstreeks anderhalf uur. De baan van een kunstsatelliet wordt dientengevolge bijna uitsluitend bepaald door het gravitatieveld - en dus door de massaopbouw - van de aarde, terwijl daarentegen de baan van de maan ook sterk door de zon en de grotere planeten wordt beïnvloed. In het gravitatieveld van een puntmassa of van een homogene of naar dichtheid radiaal-symmetrische bolvormige massa beschrijft een voorwerp een ellips vormige baan met het zwaartepunt van de massa in één van haar brandpunten. Zulk een baan kan men beschrijven door de zgn. baanelementen nl. de halve lange as en de excentriciteit van de ellips, haar oriëntering in de ruimte en de omlooptijd. In de oriëntering zijn dan drie grootheden begrepen nl. de incli natie van de baan, de lengte van de klimmende knoop en het argument van het perigeum. Indien de graviterende massa niet homogeen is, zullen deze baan elementen met de tijd variëren, zowel periodiek als seculair, in het bijzonder de lengte van de klimmende knoop en het argument van het perigeum, en uit deze wijzigingen - de variaties in de baanelementen - kan men conclusies trekken omtrent de massaopbouw van de graviterende massa. Naast het voordeel, dat de baan van de kunstmaan vrijwel alleen afhankelijk is van het gravitatieveld van de aarde voegt zich de gunstige omstandigheid dat de omlooptijd van de satelliet (V/2 uur) vee' korter is dan die van de maan, zodat in dezelfde tijd waarin de maan eenmaal haar omloop voltooit, een kunst maan vele honderden keren haar baan beschrijft en dus de variaties in de baan elementen veel vlugger zijn te constateren. Daarentegen zijn kunstmanen, door hun grote snelheid, moeilijker waar te nemen. Uit de waargenomen variaties in de baanelementen kan men dus conclusies

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Lustrumboek Snellius | 1965 | | pagina 45