66
mogelijke kosten te verrichten. En dat laatste is nodig omdat de marge tussen
opbrengsten en kosten in het landbouwbedrijf gering is. Iedere besparing op
kosten is dus even belangrijk als een verhoging van de opbrengst.
Al enige decennia geleden werd de ruilverkaveling gezien als een nuttig instru
ment om aan de geschetste bezwaren tegemoet te komen. De oorspronkelijke
eenvoudige uitruiling van eigendommen bereikte weliswaar een grotere con
centratie van de te voren verspreid liggende percelen rondom de bedrijfsge
bouwen, maar vele fysische hinderpalen in de vorm van sloten, heggen, weggetjes,
steilranden en dergelijke bleven bezwaren opleveren voor de onstuitbaar op
dringende mechanisatie.
Het is om deze reden, dat de moderne ruilverkaveling in Nederland en in ver
schillende andere West-Europese landen uitgegroeid is tot een veel verder
gaande reconstructie van de bestaande geometrie van een streek, waarbij vér
gaande fysische ingrepen worden toegepast. Men mag wellicht zeggen dat de
inrichting van de nieuwe Zuiderzeepolders in de gedachten van cultuurtechnici
model hebben gestaan bij het verwezenlijken van de ruilverkavelingsprojecten
na de oorlog. Maar het zal duidelijk zijn dat het aantal randvoorwaarden in een
oud bestaand cultuurgebied zoveel groter is dan in de na droogmaking te voor
schijn komende kale en platte zeebodem dat de vrijheid van handelen aanzienlijk
verschilt. Het economische ideaalbeeld: een bedrijf met één bedrijfsgebouw
of één kavel van voldoende grootte en zonder obstakels tussen de gebruiks-
percelen van die kavel is dan ook op het nieuwe land veel eenvoudiger te ver
wezenlijken dan in het oude cultuurlandgebied.
Nog afgezien van de sociale en maatschappelijke revolutie die een verwezen
lijking van een economisch ideaal gedachte reconstructie, dus in de geest van
de inrichting van de Zuiderzeepolders, op het platteland teweeg zou brengen,
roepen ook hier hoge kosten een halt toe aan een té perfectionistische uitvoe
ring van een zelfs meer bescheiden streven, dat meer met de bestaande situatie
rekening houdt. Er zijn dan, evenals bij het waterbeheersingsproject, een groot
aantal mogelijkheden van verbetering tussen de bestaande toestand en de ideale
vormgeving en de keuze tussen meerdere alternatieven kan weer tot stand
komen door een vergelijking van de baten en de kosten van die verschillende
plannen.
