69
zal men immers zoveel mogelijk obstakels tussen weg en watergang willen op«
ruimen. Zodoende zal meestal een ruim wegennet, met relatief geringe kosten
van wegaanleg, samengaan met grotere kosten voor de kavelinrichting en
omgekeerd. Bij deze afweging speelt ook de bedrijfsgrootte een aanzienlijke
rol. In een streek met kleine bedrijven zullen de kavels betrekkelijk klein en
de kaveldiepte gering zijn, omdat men de kavelbreedte niet naar believen kan
verminderen. Voor het plan van wegen spelen dus een rol: de bed rijfsg rootte,
de kavelgrootte en de kaveldiepte en -breedte, de beide laatste veelal uitge
drukt in een verhoudingsgetal. Daarmee krijgt het wegenplan een centrale
plaats in de overwegingen van het ruilverkavelingsproject, maar dient aan de
opzet daarvan een beschouwing over de gewenste grootte en vorm van de
kavel vooraf te gaan.
Het onderzoek daarnaar is uiteraard het eenvoudigst indien een kavel tevens
een geheel bedrijf omvat. Het eerste probleem is er dan een van de gewenste
bed rijfsg rootte. Afhankelijk van het bedrijfstype worden vele pogingen onder
nomen om daarover een uitspraak te doen. Het is uiteraard een volledig econo
misch probleem, voor de oplossing waarvan bedrijfsmodellen of lineaire pro
grammering veel gebruikte hulpmiddelen zijn. De grote moeilijkheden hierbij
hangen samen met de toekomstige ontwikkeling van de mechanisatie, die immers
de tendens heeft dat de bedrijfsomvang steeds groeit. Maar stel, dat een redelijke
berekening van de gewenste grootte mogelijk is, dan staat de grootte van het
éénkavelbedrijf eveneens vast. Om vervolgens de verhouding van diepte tot
breedte van de kavel vast te stellen, zullen we uitgaan van een akkerbouwbedrijf.
In zo'n geval zal de kavel in de toekomst onderverdeeld worden in een aantal
gebruikspercelen en de meest gunstige vorm van percelen en kavel zal nu die
zijn, waarbij de kosten minimaal zijn. Deze kosten worden enerzijds sterk be
ïnvloed door de jaarlijkse tijd- en oogstverliezen langs perceelsranden en op
wendakkers en anderzijds met de jaarlijkse afschrijvings- en onderhoudskosten
van de openbare weg langs de kavel en de bedrijfsweg op de kavel.
De hierover verzamelde gegevens duiden er op, dat de totale kosten minimaal
zijn indien de diepte/breedte verhouding van de gehele kavel ongeveer 2.
Aangezien echter de aanleg van de openbare weg door de regering wordt ge
subsidieerd, maar de aanleg van de bedrijfsweg voor rekening van de onder-
