76 geologische structuur van het gebied. In deze gevallen verschaft de geofysica dus een betere kennis van de geologie van het gebied, en die is indirect van belang voor het afwegen van de kansen op het voorkomen van mineraalafzet tingen. Het belangrijkste voorbeeld van deze indirecte toepassing van de geo fysica vormt de geofysische exploratie naar aardolie. Aardolie komt voor in poreuze gesteentelagen. De primaire vorming van aardolie vindt plaats in wate rig milieu, zodat een mengsel van aardolie en water ontstaat. Door de invloed van de zwaartekracht zakt het water naar beneden en drijft de olie naar boven. De kans op het voorkomen van aardolie is dus het grootst in opgeplooide ge deelten van de aardlagen. Het onderzoek van de plooiingsstructuur van de aardlagen is bijzonder waardevol, om te bepalen in welke gedeelten van een gebied van onderzoek de kans op het voorkomen van aardolie het grootst is. De opsporing van aardolie vormt op het ogenblik het belangrijkste toepassings gebied van de geofysische opsporing. Maar geofysische methoden worden ook op grote schaal gebruikt bij de opsporing van metaalertsen, andere vaste delf stoffen en voor hydrologisch onderzoek. De fysische grootheden die zich lenen voor toepassing bij de geofysische opspo ring, zijn beperkt in aantal. Naar gelang van deze grootheden kan men de geofysische methoden in vier grote groepen indelen: de seismische methoden, de zwaartekrachtsmethoden, de magnetische methoden en de elektrische methoden. Seismische waarnemingen Bij de seismische methode wordt een grondtrilling opgewekt door de ontplof fing van een springstof, die meestal op enkele tientallen meters diepte onder de oppervlakte van de aarde wordt aangebracht. De zo opgewekte trilling wordt geregistreerd op een aantal punten aan de oppervlakte. Wil men uit deze waarnemingen gegevens kunnen krijgen over de diepere ondergrond, dan is het nodig dat een golf, na tot grote diepte te zijn doorgedrongen, weer naar de oppervlakte terugkeert. Deze terugkeer kan door twee verschillende ver schijnselen tot stand gebracht worden: refractie en reflectie. Op deze beide verschijnselen zijn opsporingsmethoden gebaseerd. De belangrijkste van deze is de reflectiemethode.

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Lustrumboek Snellius | 1965 | | pagina 75