78 Uit geometrische beschouwingen kan men afleiden, dat gereflecteerde golven nooit als eerste golf bij een registratiepunt aan de oppervlakte kunnen aan komen. Op het seismogram moet men de gereflecteerde golven dus waarnemen tegen de achtergrond van de onrust, die na het binnenkomen van de eerste energie steeds aanwezig blijft. Het is noodzakelijk speciale voorzieningen in de instrumentatie aan te brengen om deze achtergrondstoring te onderdrukken. Van groot belang is hierbij o.a. het gebruik van zeefkringen, waardoor men althans dat gedeelte van de storing kan drukken, dat van de reflecties duidelijk in frequentie verschilt. Verder wordt in reflectie-versterkers automatische volumeregeling toegepast; deze volumeregeling wordt echter over een ver tragingscircuit geleid, omdat anders de reflecties zelf erdoor onderdrukt zou den worden. Van groot belang voor de duidelijkheid, waarmee de reflecties op het seismo gram tegen de storingsachtergrond afsteken, is de waarnemingstechniek in het terreinde afstanden tussen de seismografen onderling, de afstand van het schiet- punt tot de seismografen, de diepte waarop de springlading wordt aangebracht e.a. De optimale waarden van deze variabelen veranderen in zeer sterke mate met het gebied waarin men werkt; in ieder nieuw gebied van onderzoek moet men door experimenteren de beste veldtechniek vinden. Fig. 1 toont een voorbeeld van een reflectie-seismogram. Men herkent reflecties vooral aan de plotselinge amplitudetoename, die zij op het seismogram te zien geven en door het regelmatige verband tussen de tijden, waarop zij op de ver schillende kanalen van het seismogram worden waargenomen. Een aantal reflec ties is in fig. 1 aangegeven. Uit de waargenomen reflectietijden kan men door berekening het verloop van de reflecterende lagen afleiden. Voor deze berekening is het nodig dat men het functionele verband kent tussen de voortplantingssnelheid van de golven en de diepte, de snelheids-verdeling". In principe kan men deze snelheidsverdeling afleiden uit de reflectie-waarnemingen zelf. Hiertoe varieert men de afstand tussen schietpunt en registratiepunt, waardoor de reflectietijden tevens ver anderen. Op deze wijze kan men het aantal beschikbare gegevens opvoeren, waardoor de oplossing van de verschillende onbekenden van het probleem mogelijk wordt. Deze methode wordt ook regelmatig toegepast. Er zijn echter

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Lustrumboek Snellius | 1965 | | pagina 77