84
De rol van de geodesie in het geofysisch opsporingsonderzoek
De geodesie speelt op verschillende manieren een rol in het geofysisch onder
zoek. In de eerste plaats is het natuurlijk van belang wanneer men een anomalie
gevonden heeft die in verband staat hetzij met een ertsvoorkomen hetzij met
de geologische structuur van het gebied, om dan ook te weten waar zich deze
anomalie bevindt. Dit is min of meer de normale toepassing van de geodesie,
het vastleggen waar belangrijke objecten zich bevinden.
Bij het geofysisch onderzoek speelt de geodesie echter ook nog een andere,
zeer belangrijke, rol. In veel gevallen wordt de waarde van de grootheid die
gemeten wordt, beïnvloed door de plaats van de meting. Als voorbeeld noem
ik de meting van de zwaartekracht. Het is bekend dat de normale waarde van
de zwaartekracht verandert met de breedtegraad. Om dus de waarde van een
zwaartekrachtsanomalie te kunnen bepalen moet in ieder geval de coördinaat
in de noord-zuidrichting van het meetstation goed zijn vastgelegd. Nog belang
rijker is de nauwkeurige bepaling van de hoogte van het meetstation. De nor
male zwaartekracht verandert met de hoogte met een bedrag van ongeveer
twee micronewton per kilogram per meter hoogteverschil. Een fout in de
hoogtebepaling van de orde van grootte van een meter veroorzaakt dus een
verandering van de zwaartekrachtsmeting die duidelijk boven de meetnauw-
keurigheid ligt.
In de elektro-magnetische methode wordt de gemeten grootheid op een andere
wijze beïnvloed door de lokalisering van de instrumenten. Het is duidelijk dat
het magnetisch veld dat ter plaatse van de ontvangstspoel direct door de zend-
spoel wordt opgewekt, afhangt van de afstand tussen de zendspoel en de ont
vangstspoel, en ook van de stand van beide spoelen ten opzichte van elkaar en
van de verbindingslijn tussen de beide spoelen. Een fout in de bepaling van de
positie van beide spoelen ten opzichte van elkaar zal dus eenzelfde effect op de
waarneming kunnen hebben als het anomale veld dat door wervelstromen in
een ertslichaam wordt veroorzaakt.
