89
afgestemd? En ten tweede, een economisch aanvaardbare toepassing van de
H.T.W.-1938 bleek onmogelijk door te stringente eisen gesteld aan punts-
bepaling. Dit laatste vooral gaf de drang opnieuw na te gaan wat de essentiële
punten waren in de gedachtengang van Tienstra en waar modificaties in uit
werking toegestaan waren. Geleerde wiskundige uitwerkingsmethoden werden
vlijtig toegepast, met constanten in nauwkeurigheidsformules werd even
ijverig gegoocheld, modificaties van verkenningsmethoden werden ontwikkeld.
En het resultaat was dat teveel kon worden berekend, dat het inzicht baan brak
dat voor een benadering van de approach van Tienstra meer nodig was dan wat
toepassing van algebraïsche bewerkingen. Vragen kwamen op als: wat is een
coördinaat, wat betekent een standaardafwijking? Zou dit alles niet iets te
maken hebben met de verwijzing op college naar figuren als Mannoury, Von
Mises, Reichenbach? En zo leidde juist de ervaring in de praktijk tot het inzicht
dat verder werken aan ontwikkelingen op vakgebied de noodzaak met zich
brengt buiten en vaak ver buiten het eigen vakgebied van gedachtengangen
kennis te nemen. Het is dan gemakkelijk te zeggen: de horizon lokt. Maar
welke koers te kiezen, Noord, Zuid, Oost of West?
Kiezen moet men, het werd de Kadercursus Statistiek en daarna het contact
met D. van Dantzig. Zijn eerste vraag: kent u „Goursat"? Neen, alleen „Cou
rant". Onvoldoende! Zijn eerste opmerking: Noem niet alleen Von Mises want
men zou u als positivist kunnen kwalificeren en daarmee negeren, Von Mises
behoort tot een groep filosofen verwant met Reichenbach, en er zijn meerdere
groepen van filosofen op natuurwetenschappelijk gebied, vaak sterk onderling
verschillend van mening en weer vaak geheel verschillend van mening met de
niet of minder wiskundig-natuurkundig georiënteerde groepen filosofen; een
bijna onoverzienbaar gebied. Dit vermengd met het feit dat het leerboek van
Goursat meer wiskunde bevatte dan ik ooit gedroomd had dat zou kunnen be
staan, betekende dat de eerste stap buiten het vakgebied opnieuw eisen van
keuze met zich bracht. En al had ik toen de operationele research gekend (waar
van iets begon door te dringen), hoe zou ik hiermee de keuze hebben kunnen
verbeteren waar geen doelstelling van studie op te stellen was? Slechts één
leven kan men doorleven, slechts de tijd van één persoon is beschikbaar, dank
baar mag men daarom de leermeester zijn die hierbij als gids wil en kan dienen.
