24
van de activiteit van de voor zichzelf werkende weten
schapper. Hij krijgt daarom in zijn vakkring geen
waardering voor pogingen het menselijk wetenswaardige
naar voren te brengen, maar voor nauwkeurigere tech
nisch perfecte kennis van details. Wat mijn eigen weten
schap betreft, haar ontwikkeling is de laatste 20—25 jaar
zo geweest dat de sociologie eigenlijk een techniek voor
sociologisch onderzoek geworden is. Waar het op aan
komt is met de grootste precisie de geijkte technieken
toe te passen en daarmee onderzoeksresultaten te
behalen waarbij niet gevraagd wordt wat de maat
schappelijke relevantie daarvan is. Daarmee kwam
een situatie tot stand die zo gekarakteriseerd kan
worden, dat de moderne sociologie sociologisch denken
aan de socioloog verbiedt
Deze verbrokkeling, deze „doelloosheid" zou nog niet
zo erg zijn als het daarbij bleef, als de wetenschap
werkelijk neutraal kon blijven werken. In werkelijkheid
echter haalt de maatschappij en dat wil in dit geval
zeggen het bestaande maatschappelijk stelsel zijn trekken
terug. Terwijl de wetenschapper de indruk heeft dat hij
wetenschap om de wetenschap bedrijft, dat hij, zoals dat
heet, politiek neutraal is, is de maatschappij allang bezig
de wetenschap in haar dienst te stellen en dat wil zeggen
in dienst van het bestaande maatschappelijke stelsel.
De weg is heel eenvoudigwetenschap heeft in toe
nemende mate middelen, financiële middelen nodig en
die moet zij van de maatschappij krijgen. Van de enorme
bedragen die de maatschappij investeert vraagt die maat
schappij dat zij gebruikt worden volgens de inzichten
van de financiers. Nu kan men wel zeggen dat de weten
schap toch neutraal blijft en dat ze zich eenvoudig laat
leiden door datgene waar vraag naar is, maar dat is
zelfbedrog.
Het probleem dat de toenemende arbeidsverdeling voor
de menselijke samenleving meebrengt is niet aan de
aandacht van de sociologen, althans van de klassieke
sociologen ontgaan. In het kort wil ik de gedachtengang
van enige klassieke sociologen hierover in herinnering
brengen om aldus enige bakens te hebben voor het
