25
vinden van de weg naar een juiste probleemstelling. De
man aan wie de sociologie haar naam dankt en die ook
eerst de gedachte gelanceerd heeft van een eigen weten
schap van de samenleving, de Fransman Auguste Comte,
heeft zich al bezig gehouden met het vraagstuk van de
voortschrijdende arbeidsverdeling. Hij had toen nog
niet zozeer de economische arbeidsverdeling op het
oog alswel de verdeling van de geestelijke arbeid: de
toenemende specialisatie van het wetenschappelijk denken.
Voor hem is het evident een evidentie die langzamer
hand verloren is gegaan dat kennis van een deel der
werkelijkheid slechts dan werkelijk wetenschap wordt
als dit deel gezien wordt als een deel van het grotere
geheel waarvan het deel uitmaakt.
Dat is de voorwaarde opdat detailkennis ingebouwd kan
worden in het systeem der wetenschappen, dat ons de
intellectuele beheersing van de realiteit moet mogelijk
maken. Comte zelfheeft nog een poging gedaan en hij
is misschien de laatste geweest die dat gedaan heeft
een volledige synthese van de wetenschap op te bouwen.
Hij meent dat als deze mogelijkheid verloren gaat de
mogelijkheid dat de individuele wetenschappers of in elk
geval de grote geesten onder de wetenschappers een
dergelijke synthese opbouwen geestelijke chaos on
vermijdelijk wordt.
Voor Comte zit daar de conclusie aan vast dat de weten
schappelijke specialisatie binnen bepaalde grenzen moet
blijven. Zij mag niet zo ver gaan dat het aan de weten
schapper of althans aan de grote geesten onder de
wetenschappers onmogelijk wordt de totaliteit te over
zien. Het lijkt mij en dat klopt ook met de instelling
van Auguste Comte dat hij hier nog vast zit in de
traditionele maatschappij en een oplossing van de verder
gaande specialisatie zocht met de middelen van de
traditionele maatschappij. Hij komt niet op de gedachte
dat, als het onmogelijk wordt voor de individuele weten
schapper een synthese te maken, wij een andere weg
moeten zoekende synthese die wij samen maken als
team, als gemeenschap van wetenschappers. Zijn op
lossing: de beperking van de arbeidsverdeling blokkeert
