33 beheersen of, als u wilt, te manipuleren. Kennis, die de beheersing van de mens door de medemens mogelijk maakt, betekent in feite kennis in dienst van de machtigen in de samenleving en in het beste geval kennis als uit breiding van de bewapening van iedereen voor de strijd van allen tegen allen. In elk geval draagt een dergelijke kennis niet bij tot de bevordering van het goede samen leven. Daarvoor is een andere soort van kennis nodig. Daarom wordt op het ogenblik een andere kennis ge zocht emancipatoire kennis, kennis die de samenleving ontmaskert, die laat zien dat de samenleving niet hoeft te zijn wat ze is, dat zij niet de enig mogelijke is, dat er alternatieven mogelijk zijn. Deze kennis moet, zoals ik dat in deze voordracht heb pogen te doen, de irratio naliteit van de samenleving bloot leggen om aldus de mensen bewust te maken dat de maatschappij, wil zij haar menselijkheid niet totaal verliezen, anders moet worden. Een wetenschap dus die zich in dienst stelt van het zoeken der mensen om tot een meer menselijke, meer bevredigende samenleving te komen. Wat hebt u, technici, daar nu mee te maken? U hebt toch, anders dan de socioloog, te doen met een kennis die natuurwetenschappelijk is en per se instrumentele kennis? Waar het om gaat is, dat voor uw vorming tot specialisten, die, in overeenstemming met onze conclusie, oog hebben voor het grotere maatschappelijke geheel, het bestaan van een „emancipatoire" sociologie nodig is. Als staatsburger zowel als wetenschapper heeft u groot belang bij de ontwikkeling van een sociologie, die meer levert dan instrumentele kennis. Als staatsburgers is het voor u van belang, dat deze vorm van wetenschapsbeoefening een plaats krijgt aan de universiteit. Immers, als er ergens in onze maat schappij nog plaats is voor maatschappelijk kritisch denken, dan is dit aan de universiteit. Deze plaats is echter nog geenszins verzekerd. Het klimaat van onze maatschappij bepaalt steeds meer het klimaat van de geïnstitutionaliseerde wetenschapsbeoefening. Het gevolg daarvan is, dat een wetenschapsbeoefening, die weinig carrière-mogelijkheden biedt, weinig in tel is aan de

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Lustrumboek Snellius | 1970 | | pagina 34