35
feiten registreert en systematiseert. Het gevolg daarvan
is een kritische sociologie, die heel algemeen en heel
theoretisch kritiek uitoefent, die onwerkelijke utopieën
ontwikkelt, maar die niet in staat is om reële maat
schappelijke alternatieven voor te stellen. Aan de andere
kant blijven aldus de positieve en technische weten
schappen gevangen in praktische directe vragen. Het
moet duidelijk zijn dat reële, op concrete maatschappij
hervorming afgestemde kritiek samenwerking tussen
beide vraagt.
De kritische socioloog moet ervoor behoed worden, al
te weinig met de reële mogelijkheden rekening te houden;
de beoefenaars van de positieve wetenschappen moeten
in de gelegenheid gesteld worden hun aandeel te leveren
tot de opdracht, die wij samen moeten vervullen.
Samenwerking tussen beiden is alleen maar mogelijk
als de kritische menswetenschappen hun best doen om
het natuurwetenschappelijk kennen te verstaan en om
gekeerd de natuurwetenschappers voldoende maat
schappelijk inzicht hebben om over maatschappelijke
problemen mee te denken. Van de kant van de kritische
sociologen is nodig dat zij toenadering tot de positieve
wetenschappen zoeken; van de kant van de natuur
wetenschappers en de technici is vorming tot kritisch
maatschappelijk denken nodig. Alleen zo wordt de nood
zakelijke dialoog mogelijk.
Ik ben mij bewust dat ik in mijn betoog in allerlei opzichten
onvolledig ben geweest, dat het theoretisch is geweest.
Verder ook dat in heel veel opzichten aan de wijze waar
op ik mij uitgedrukt heb de nodige precisie ontbreekt.
Dit alles is echter, zo meen ik, niets anders dan een
symptoom van het te kort schieten van onze universi
taire vorming. Datgene wat ik hier heb trachten te
behandelen is een probleem dat toch eigenlijk een pro
bleem zou moeten zijn waar elke wetenschap zich op
bezint. Als wetenschap een universitair karakter wil
dragen dan zal ze zich toch op dit soort problemen
moeten bezinnen. Als het nog zin wil hebben de ver
schillende wetenschappen in één instituut samen te
brengen, dan is het toch om over dit soort problemen