38
OPERATIONELE ANALYSE: EEN TERREINVERKENNING
Normatieve modellen voor organisatorische problemen
Operationele Analyse („Operations Research", O.R.)
is de naam voor een groeiende verzameling van wiskundige
modellen voor de oplossing van technisch-organisato-
rische problemen. Voor een inleidende verkenning van
het toepassingsgebied ten behoeve van de geodesie lijkt
een beknopt overzicht van de belangrijkste probleem
stellingen en bijbehorende modellen beter geschikt dan
een keuze van incidentele toepassingen in de geodetische
literatuur. Een belangrijk kenmerk van het model is
immers zijn abstractie, waardoor het moeilijk uit te
maken valt waarom een bepaald model voor een geodeet
niet bruikbaar zou kunnen zijn.
In dit bestek is het onnodig, in te gaan op de definitie
van het model in zijn algemeenheid; daarvoor zij o.m.
verwezen naar [9]. Wiskundige modellen worden reeds
eeuwenlang gebruikt in natuurkunde en mechanica,
en meer recentelijk ook in biologie, economie, psychologie
en sociologie. In al deze toepassingen ligt de nadruk op
het descriptieve karakter van het model, als empirische
basis voor een „passieve" theorie omtrent het gedrag
van natuur en mens. Een dergelijk model is een gestileerde
omschrijving van een „onveranderlijk" natuurgebeuren
(ook al verloopt dat volgens het „toeval"). Bij de toe
passing van de wiskunde voor technische en organisa
torische problemen zijn de modellen daarentegen veeleer
normatiefze behelzen „actieve" regels ter bepaling
van een optimale handelwijze of technische procedure.
Het gaat daarbij om de organisatie van kunstmatige
processen, die slechts gedeeltelijk door natuurlijke wetten
en relaties worden beheerst. Behalve deze natuurlijke
beperkingen kunnen ook kunstmatige beperkingen in
het model worden opgenomenbinnen het kader van al
deze beperkingen zullen echter voor het beschreven
Dr. Ir. J. S. FOLKERS
