39
proces vele verschillende uitvoeringsvormen mogelijk
zijn. Dit verklaart het specifieke kenmerk van dergelijke
modellenhet doen van een keuze uit een aantal alter
natieven volgens een kunstmatig, normatief criterium.
Definitie en taakstelling van de operationele analyse
Zo kan de Operationele Analyse worden omschreven als
het methodisch onderzoek van alternatieve mogelijkheden
van uitvoering van een proces (in zeer algemene zin),
binnen gegeven beperkingen, ten behoeve van een
optimale keuze uit die mogelijkheden, op grond van een
gegeven criterium. Deze algemene probleemstelling
kan wiskundig worden geformuleerd als de vraag naar
de bepaling van het optimum van een (doelstellings-)
functie van een aantal variabelen, die aan een stelsel
nevenvoorwaarden moeten voldoen.
Uit deze omschrijving mag niet worden afgeleid, dat de
Operationele Analyse zonder meer een onderdeel van
de toegepaste wiskunde zou zijn; het is veeleer een echte
ingenieurswetenschap. De wezenlijke moeilijkheid van
de modelbouw wordt immers gevormd door de noodzaak
van het specificeren van de voor het probleem essentiële
variabelen, het omzetten van de beperkingen tot neven
voorwaarden in de vorm van relaties tussen deze variabelen,
en het verwerken van het gegeven criterium in termen
van de doelstellingsfunctie. Het oplossen van het aldus
aan de wiskundige hulpmiddelen aangepaste probleem
vormt een tweede fase, die in vele gevallen aan wis
kundigen zal moeten worden overgedragen. (De belang
rijkste daarbij gehanteerde principes zullen nog in het
kort worden besproken). In een derde fase zullen de
verkregen resultaten moeten worden geïnterpreteerd in
termen van de oorspronkelijke probleemstelling, om
aldus de basis te vormen voor de optimale uitvoering van
het beschouwde proces; de begeleiding daarvan vormt
een vierde fase. Daarnaast behoort het tot de taak van de
Operationele Analyse, de consequenties te bepalen van
de verwaarlozingen en vereenvoudigingen, die bij de
opzet van elk model moeten worden aanvaard. Tenslotte
zal ook dikwijls de gevoeligheid moeten worden onderzocht
