53
met het groeiend besef dat de mens bij zijn pogingen z'n
milieu te beheersen zich op het ogenblik wel eens in een
precaire situatie gemanoeuvreerd zou kunnen hebben.
Gebruikmakend van de oorzakelijke relaties die hij in
zijn omgeving meende te herkennen is de mens bezig
geweest de ene kringloop na de andere te zijnen behoeve
te verstoren zonder rekening te houden met de gevolgen
op enige afstand in tijd en ruimte. Waar ongewenste
gevolgen optraden werd dit opgelost door een kringloop
van hogere orde te verstoren.
Afgezien van het feit dat hierdoor het wereldgebeuren
steeds labieler is geworden, lopen we het risico te ontdekken
dat we in een situatie terecht komen waarin er geen
vrijheidsgraden meer tot onze beschikking staan om
ongewenste gevolgen te corrigeren en de moeilijkheden
verder uit te stellen.
Een van de taken die de futurologie zich dan ook gesteld
heeft is het aangeven van een aantal mogelijke toe
komsten die het gevolg kunnen zijn van het huidige
krachtenpatroon en vast te stellen welke opties de mens
heeft om ongewenste ontwikkelingen te voorkomen.
Hoe meer mensen zich bewust worden van een probleem,
hoe groter de kans dat het opgelost wordt.
Om tot een duidelijke probleemstelling voor de futurologie
te komen en daarmee de eerste stap te zetten op weg
naar een oplossing, hebben we behoefte iets dieper in te
gaan op een wijze van denken en de daarmee samen
hangende terminologie, welke o.a. door futurologen ge
hanteerd wordt en wel wordt aangeduid als systeem
benadering".
Zoals wij deze hier willen gebruiken is het een manier
om de werkelijkheid", nl. de dingen en gebeurtenissen
om ons heen, te beschrijven in een taal die haar bruik
baarheid ten aanzien van redeneren en deduceren nog niet
verloren heeft. De lezer zal er een aantal wiskundige
termen in ontdekken die ondanks de misschien wat
ruimere interpretatie, analoge begrippen vertegenwoor
digen. Als voorbeeld willen we opmerken dat het woord
variabele" net zo goed in verband kan worden gebracht
