55
bestond. Deze abstractie is er de oorzaak van dat er
een voortdurend bij sturen" plaats vindt.
Zoals hierboven reeds is opgemerkt, wordt het aantal
variabelen waarvoor we waarden kunnen vaststellen
bepaald door het aantal vrijheidsgraden. Heeft men wensen
ten aanzien van een kleiner aantal variabelen dan kan
men nog als eis stellen dat een te kiezen grootheid, de
,,doelstellingslunctie", een extreme waarde aanneemt. Om
het systeem in de gewenste toestand te krijgen moet er
kracht uitgeoefend worden op een aantal variabelen die
daarvoor in aanmerking komen en waarvan het aantal
gelijk is aan het aantal vrijheidsgraden.
Werken er minder krachten of zijn ze afhankelijk van
elkaar dan is het systeem onbepaaldwerken er meer
onafhankelijk van elkaar dan treedt „spanning" op.
In het bovenstaande betoog hebben we de werkelijkheid,
het totale gebeuren, opgesplitst in grootheden, relaties,
krachten. Dezelfde werkelijkheid kan opgesplitst worden in
systemen en processen. Uit de definities zal het duidelijk
zijn dat elke grootheid, elke relatie, elk systeem gesplitst
kan worden in, en zelf weer een onderdeel is van, andere
grootheden, relaties, systemen. Ongeacht of men een
groot of klein stuk van de werkelijkheid wil beschrijven,
het patroon is hetzelfde.
In de literatuur wordt vaak het onderscheid gemaakt
tussen stochastische en deterministische grootheden,
relaties, systemen. In de systeembenadering die o.a.
gekarakteriseerd wordt door het pogen met zo weinig
mogelijk begrippen zoveel mogelijk inzicht te verschaffen,
valt dit onderscheid weg doordat het deterministische
geval te voorschijn komt als een extreem van het sto
chastische: de onzekerheid is alleen kleiner. Als andere
uiterste laten we, waar nodig, het onbekende er ook
onder vallen: de onzekerheid is wat groter.
Het hoofddoel van de hiervoor beschreven systeem
benadering is structuur aanbrengen in het denken over
de problemen, in dit geval de toekomst. Daarbij is het
bijzonder fortuinlijk, zo niet onvermijdelijk, dat deze wijze
van denken parallel loopt aan de wiskundige waar we
als de gelegenheid zich voordoet zonder meer op over
