56
kunnen stappen. Een aantal relaties worden dan geconcre
tiseerd in een model waarbinnen gerekend kan worden.
Een aantal aspecten van het probleem worden nu toegan
kelijk voor alle technieken welke reeds op basis van de
wiskunde ontwikkeld zijn.
Keren we nu weer terug naar onze futuroloog. Welke
taak moet hij zich zelf stellen? We hebben gezien dat de
aanleiding tot zijn bestaan gezocht moet worden in
de wens om tot een betere procesbesturing te komen op
een niveau dat zo hoog is dat de hele samenleving erbij
betrokken moet worden. Net als bij conventionele inge
nieursdisciplines kunnen zijn bezigheden beschreven
worden in termen van systeembeheersing. Er zijn echter
een aantal in het oog lopende verschillen.
Het systeem dat onderwerp van zijn studie is, omvat
de hele mensheid en alles wat daarmee in enige relatie
staat, het milieu. Het aantal grootheden wat in dit
systeem reeds gedefinieerd is, samen met het aantal relaties
die hierop beschreven zijn, is zo groot dat het aanleiding
heeft gegeven tot een aantal wetenschappen, elk ge
definieerd door een stel variabelen waar ze zich mee
onledig houden, die in meer of mindere mate van
verzuiling verkeren. Hieruit kan afgeleid worden dat de
futuroloog er niet meer aan ontkomt een keuze te maken
met welk subsysteem van het geheel hij zich wil bezig
houden, bij welke keuze hij zelf niet mag verzuilen.
Een ander verschil van meer fundamentele aard is het feit
dat de futuroloog zelf deel uitmaakt van het systeem
bij de beheersing waarvan hij betrokken is. Dientengevolge
staat hij in relatie met de grootheden ten aanzien waar
van hij verondersteld wordt uitspraken te doen, een
relatie die maar vaag bekend is. Hier komt bij dat de
wensen die er ten aanzien van het systeem bestaan en de
krachten achter deze wensen eveneens deel uitmaken van
het systeem en in relatie staan met elkaar en andere
grootheden.
Doelstelling en krachten die op een willekeurig systeem
niveau ervaren worden, zijn de resultante van een aantal
meestal strijdige wensen en krachten van subsystemen
