58
directe invloed uitoefenen. In hun streven naar zelf
behoud hebben deze de neiging om niet zozeer geïnteres
seerd te zijn in de gevolgen van hun acties op het geheel
alswel omgekeerd. Besturing betekent voor hen ,,a case of
jam tomorrow but never jam today". Hun ageren beperkt
zich tot reageren. Zoals we gezien hebben is het dit
reageren wat de pogingen van de mens een samenleving
te creëren die hij als beter" kan ervaren dan de huidige,
frustreert. De twee gezichtspunten van waaruit
technological forecasting bedreven kan worden, smelten
samen tot één op het moment dat de mens zich realiseert
dat hij alsmaar moet reageren op zijn eigen reacties.
De vraag is oi het proces tegen die tijd al niet op hol is.
Aan het eind van dit betoog moeten we het gebruik
van het woord „geodesie" nog rechtvaardigen. We hebben
geprobeerd een inzicht te geven in het probleemgebied
waar de futurologie zich mee bezig houdt. De bedoeling
is dat de lezer een idee heeft gekregen van het bos. Het
bekijken van de bomen laten we over aan zijn zelfwerk
zaamheid. Als wegenkaart willen we hem hier een boek
aanbevelen van Erich Jantsch: „Technological fore
casting in perspective". Hierin wordt, zonder dat ze met
elkaar in verband gebracht worden, een aantal technieken
vermeld welke op een aantal plaatsen in de wereld
gebruikt worden als hulp bij het bestuderen van de toe
komst. Hierbij blijkt geen aspect te zijn waarin de geodeet
tijdens zijn opleiding al niet getraind is. Het denken in
systemen die elkaar beïnvloeden, het model-begrip, de
statistiek en in het bijzonder de kleinste kwadraten,
afbeeldingen van ruimtes op elkaar, plus de normale
wiskunde kennis. Door zijn raakvlakken met rechten en
ruilverkaveling is hij op de hoogte van de menselijke
kant van de zaak. Deze kennis stempelt hem tot ingenieur.
Tot geodeet stempelt hij zichzelf. Waarmee we willen
zeggen dat een geodeet bij definitie geen moeite heeft om
futuroloog bij conclusie te worden.
