64
Ten behoeve van het satelliet-navigatiesysteem is het
van belang dat het zwaartekrachtveld van de gehele
aarde nauwkeurig bekend is. Voor het traagheidsnavi
gatiesysteem is het van belang voor elke plaats de schiet
loodafwijking te kennen.
Ook zou de navigatie ten zeerste gebaat zijn met een,
de oceanen bedekkend, netwerk van geodetische controle
punten (o.a. voor calibratie van navigatiesystemen).
Een ander soort van plaatsbepaling is die voor het vast
stellen van de geografische ligging van grenzen (lands
grenzen in zee, concessiegrenzen), civiele werken, mijn-
bouwinstallaties, pijpleidingen enz.
Zonder twijfel behoort dit geheel tot het gebied van de
Mariene Geodesie.
Mariene Geodesie Terristrische Geodesie
Waar ligt nu het onderscheid tussen deze twee? In prin
cipe is de één het spiegelbeeld van de ander (fig. l).
In plaats van de hoogte boven het equipotentiaalvlak
(gemiddeld zeeniveau) te meten, wordt bij de Mariene
Geodesie de hoogte er onder gemeten.
Het zijn echter de totaal verschillende problemen waar
mee men te maken krijgt, en daardoor afwijkende meet
methoden, die de Mariene Geodesie haar eigen gezicht
geven.
Teneinde u hiervan een indruk te geven, moge ik u
schetsen hoe van een punt van de zeebodem, met behulp
van een hyperbolisch radio-plaatsbepalingssysteem (b.v.
Decca) de geografische coördinaten en de hoogte t.o.v.
het gemiddeld zeeniveau bepaald worden.
Het zendersysteem bestaat in dit geval uit één master-
en twee zgn. slave-stations (fig. 2). Met een ontvanger
wordt het faseverschil gemeten tussen het signaal van de
master en dat van de slave. De meetkundige plaats van
punten met gelijk fase- (dus afstands-) verschil is een
hyperbool. Of beter een hyperboloïde.
De strook tussen twee opeenvolgende hyperbolen van
faseverschil 0° heet een lane. Bij het Decca systeem zijn
de uitzendingen van master en slaves zodanig gesyn
chroniseerd, dat voor het lanenummer geldt
